اهمیت هیومیک اسید در کشاورزی

هیومیک اسید و اهمیت میکروارگانیسم های خاک برای رشد گیاهان

اگر ما خاک کشاورزی را استریل کنیم نمی توانیم از آن خاک توقع محصول با کیفیت و قابل توجهی داشته باشیمف همین امر اثبات لزوم میکروارگانیسم ها در خاک است. این میکروارگانیسم ها موجودات بسیار ریز هستند که با همزیستی با ریشه ها زندگی می کنند. به گونه ای که حدود 15 الی 25 درصد از مواد آلی تولید شده در فتوسنتز که از ریشه ترشح شده در اختیار این موجودات قرار می گیرد.

به این موجودات فلور خاک گفته می شود که عمدتا از قارچ های ذره بینی تشکیل شده است. این قارچها معمولا در اطراف ریشه زندگی می کنند و در برابر موادی که دریافت می کنند از ریشه در برابر میکروب ها و آفات دفاع می کنند. حتی بیماری نماتد نیز ممکن است در اثر کم شدن این میکروارگانیسم ها به گیاه حمله کند.

گروهی دیگر از این موجودات ذره بینی به تجزیه ی پسماندهای گیاهی و کودهای آلی شیمیایی کمک می کنند و آنها را به ترکیبات ساده قابل جذب برای ریشه تبدیل می کنند. وگروهی دیگر با ترشح مواد اسیدی به انحلال و آزادسازی میکروالمنت ها در خاک کمک می کنند.

هیومیک اسید غذا و محرک رشد میکروارگانیسم ها هستند. این ماده با افزایش نفوذپذیری دیواره سلولی و نیز با تسریع در تولید پروتئین ها واسید های نوکلئیک در درون سلول و همچنین با مکانیزمهایی که هنور کاملا درک نشده است به رشد و تکثیر هر موجود زنده ای کمک می کند. یکی از شگفت انگیز ترین خواص هیومیک اسید این است که این ماده همانند یک سیستم هوشمند دوست را از دشمن تشخیص داده و مانع از رشد میکروب ها و باکتری ها می شود.

افزایش مقاومت گیاه بعد از استفاده از هیومیک اسید

شاید یکی از علل افزایش مقاومت گیاه بعد از استفاده از اسید هیومیک افزایش رشد همین موجودات ذره بینی در خاک باشد که با تولید انتی بیوتیک ها و آلکالوئید ها با باکتری ها و بیماری های خاک مبارزه می کند. جذب این موجودات ذره بینی باعث مقامت گیاه در برابر بیماری های خاکی می شود.

همانطور که قبلا اشاره شد گروهی از قارچها در اطراف ریشه موجود است به عنوان محافظ ریشه در مقابل میکروارگانیسم های مزاحم و حتی نماتد عمل می کند. از همه مهم تر این که ازدیاد ریشه که توسط هیومیک اسید اتفاق می افتد گیاه را در برابر شرایط سخت مقاوم تر می کند.

آیا اسید هیومیک باعث مقاومت در برابر سرما می شود؟

تا امروز روش قاطع و مطمئین برای مبارزه با سرما زدگی که از مشکلات مناطق کویری و خشک است معرفی نشده است، مهم ترین علل برای سرمازدگی که هر ساله مقادیر زیادی از محصولات را از بین میبرد می توان به عدم رطوبت کافی اطراف ریشه و اختلاف دمای شب و روز اشاره کرد.اولین مورد قابل ذکر در مورد هیومیک اسید این است که افزایش فعالیت میکروارگانیسم ها در خاک به صورت طبیعی باعث گرم شدن خاک در اطراف ریشه است.

دومین مورد که بسیار مهم است استفادهاز اسید هیومیک باعث افزایش رطوبت درون خاک می شود. در زمین های خشک بعد از تابش آفتاب بر سطح خاک رطوبت بسیار زیادی از خاک تبخیر می شود و در شب هنگام سرد شدن هوا خاک خشک به سرعت تغییر دما می دهد. اما در زمین هایی که رطوبت کافی برای شب هنگام وجود دارد آب گرم شده در طول روز به آرامی سرد شده و ریشه دچار استرس کمتری می شود. ضمنا اسید هیومیک رنگ خاک را تیره تر کرده در نتیجه گرمای بهتری را از خورشید دریافت می کند.

تأثیر هیومیک اسید بر افزایش ریشه

این تأثیر آنچنان واضح است که در مواردی تا چندین برابر افزایش ریشه مشاهده شده است. در بعضی از مزارع هنگامی که ریشه ها دچار اسیب شدید می شوند ترکیب اسید هیومیک با قارچکش ها بهترین راه برای مبارزه با پوسیدگی و ترمیم ریشه است. همچنین ثابت شده است که اسید هیومیک با تولید بیشتر اسیدهای نوکلئیک و اسید های آمینه باعث افزایش تولید در تکثیر سلولی گیاهان می شود.

دوام زیاد کودهای هیومیکی در خاک

کود های شیمیایی به علل مختلفی بسیار زود از دسترس گیاه خارج می شوند اما اسید های هیومیک پایداری و دوام بینظیری در خاک دارند. وجود بیش از اندازه از نمک های موجود در خاک نیز که بر اثر کود های شیمیایی و یا الاینده های خاک به دست می آید می تواند هیومیک اسید را اشباع کرده و به صورت دائم یا موقتی آنها را از کار بیاندازد.

همچنین هیومیک اسید مانند یک کاتالیزور در خاک عمل می کند که در نقل و انتقال عناصر خاک به گیاه به صورت دائم دخالت می کند اما خودش مصرف نمی شود پس عواملی مانند آبشویی، تصعید و تجزیه نمی تواند در عدم تثبیت هیومیک اسید دخالت کند ب همین دلیل اسید هیومیک های استفاده شده تا سالیان دراز در خاک باقی می مانند.

آیا اسید هیومیک ساختار فیزیکی خاک را تغییر می دهد ؟

خاک بارور کشاورزی از 4 بخش مجزا تشکیل شده است. 45٪ آن را مواد معدنی، 25٪ رطوبت، 25٪ هوا و 5٪ باقیمانده را مواد آلی تشکیل می دهند. مینرال های خاک را با کمی اغماض می توان به سه بخش تقسیم کرد: ماسه، سیلت و رس. ماسه مطلقاً چیزی برای تغذیه گیاه ندارد. سیلت که ساختاری بین ماسه و رس دارد از لحاظ مواد غذایی بسیار فقیر است. لذا تقریباً همه مواد غذایی مورد نیاز گیاه را خاک رس و مواد آلی تأمین می کنند. ماسه و سیلت گرچه کمکی به رشد گیاه نمی کند، اما وجودشان برای افزایش نفوذپذیری خاک ضروری است.

در صورتی که مواد آلی در خاک کافی نباشد ذرات رس بهم میچسبند و مقدار نفوذ پذیری خاک به شدت پایین می اید. پایین آمدن سطح نفو پذیری باعث کاهش جا برای آب و هوا می شود و در نتیجه عملکرد ریشه را مختل می کند. همچنین در خاک هایی که نفوذ پذیری بیشتری دارند حرکت ریشه و رشد ریشه راحت تر انجام می گیرد.

هیومیک اسید که محصول نهایی هر ماده ی آلی است بار منفی خود را به ذرات رس انتقال می دهد و باعث می شود تا انها تا حدود زیادی همدیگر را دفع کنند و از چسبندگی ذرات به هم جلوگیری می کند.
اصولاً هیومیک ها پیش از اینکه کود باشند اصلاح کننده خاک هستند. به این معنا که پلیمرهای هیومیک اسید شبیه یک چسب ارگانیک عمل می کنند و ذرات مواد معدنی خاک را به هم می چسبانند.

توازن در عناصر غذایی خاک چیست ؟

این مساله بسیار پیچیده و مهم است. در تازه ترین تحقیقات دانشمندان ثابت شده است که فقط مواد غذایی مورد نیاز گیاه برای رشد و سلامت گیاه کاف نیست و توازن عناصر غذایی نیز بسیار مهم و حیاتی است. به عنوان مثال زیاد بودن فسفر در زمین می تواند مانع جذب آهن، روی، کلسیم وغیره شود چرا که فسفر با این عناصر تولید فسفات های نا محلول می کند.

یا در مثال دیگری ذکر شده است که در کمبود های گیاهی عناصر پیش بود جایگزین عناصر کمبود می شود اما انزیم هایی که به این صورت عمل می کنند دیگر کارایی سابق را ندارند. به عنوان مثال فرض کنید که یک انسان دچار کمبود روی در بدن بشود و به جای آن آهن جذب کند این مورد باعث اختلال های فیزیکی و روانی در انسان می شود.

تا زمانی که بشر از کود های حیوانی استفاده می کرد به دلیل وجود موجودات زنده که خود باعث تکثیر مواد هیومیکی میشدند مشکل توازن به حدی وجود نداشت اما با زیاد شدن استفاده از کود های شیمیایی امروزه در زمین ها شاهد عدم توازن هستیم.

هیومیک اسید ریشه زا است

هیومیک اسید محرک شناخته شده ریشه زایی است که در عملکرد رشد ریشه تأثیر بسیار خوبی می گذارد. به همین دلیل در نهالستان ها مقدار اندکی گرانول هیومیک اسید را در چاله کاشت نهال می ریزند و با خاک مخلوط می کنند. همچنین برای تحریک رشد بذر می توان آن را با هیومیک اسید و یا فولویک اسید 2 در هزار آغشته کرد.

مهم ترین ساز و کار تحریک ریشه زایی، افزایش متابولیسم و نیز نفوذپذیری جدار سلول ها نسبت به آب و مواد غذایی می باشد. به علاوه گرم نگهداشتن خاک و حفظ رطوبت نیز ممکن است در این جریان نقش داشته باشد..