کاهش تولید زعفران کشمیر و تأثیر آن روی قیمت

کاهش تولید زعفران کشمیر و تأثیر آن روی قیمت:
منطقه کشمیر یکی از محل های اصلی تولید زعفران در دنیا است که می توان گفت، تولید آن پس از ایران در رتبه دوم قرار دارد. در منطقه کشمیر، زعفران در بخش های مرتفع رشد می کند که این ارتفاعات قسمت های رسوب دریاچه ای در ارتفاع 1585 تا 1677 متری سطح دریا هستند.

کشمیر، برخلاف این که یکی از بزرگ ترین تولید کننده ها در دنیا محسوب می شود و تاریخ دور و درازی در این مورد دارد، اکنون با کاهش شدید تولید زعفران مواجه شده است. در کنار دلایل زیادی که برای این کاهش تولید وجود دارد، دو دلیل اساسی بارش های نامنظم و آب و هوای شبه خشکسالی از همه مهم تر هستند.

زعفران یکی از محصولات کشاورزی مختص زیست بوم است که در شرایط بسیار ویژه ای رشد می کند و اکنون، تحت تأثیر تغییر شرایط آب و هوایی قرار گرفته است.

زندگی بسیاری از کشاورزان و تاجران به زعفران کشمیر وابسته است و شرایط کنونی امکان به خطر انداختن درآمد آن ها را دارد.

مشکلات موجود برای تجارت زعفران کشمیر:
شرایط آب و هوایی، وجود محصول ارزان از سایر کشورها و نبود آبیاری مناسب در کنار آموزش نادرست برداشت زعفران دلایلی هستند که منجر به تولید کمتر و تجارت ضعیف این محصول شده است.

تولید زعفران کشمیر در طول 22 سال اخیر و تا سال 2018، 65 درصد کاهش داشته است و مقدار آن از 16 تن به 5.6 تن در سال رسیده است.

کشاورزان زعفران در کشمیر امید دارند تا با ثبت جهانی محصول این منطقه، بتوانند ارزش فروش محصول خود را بیشتر کنند و در میدان رقابت با محصول کشورهایی مانند ایران موفق شوند.

شرایط کشت زعفران:
رشد پیاز زعفران، گل دهی اولیه و رشد گل های این محصول جزء اساسی ترین مراحل کشت هستند که حساسیت بالایی دارد. این مراحل شدیدا به وضعیت آب و هوا وابسته هستند و از نکات اصلی رشد خوب، وجود آبیاری مناسب و به موقع است.

دمای روز در حد 23 الی 25 درجه سانتی گراد در طول ماه سپتامبر برای رشد پیاز زعفران اهمیت زیادی دارد. در این زمان، گل دهی اولیه در شرایط دمایی روز 17 درجه و دمای شب 10 درجه شروع می شود.

اکثر تولید زعفران کشت شده در منطقه کشمیر به صورت آبیاری بارانی است و در صورتی که شرایط باران مناسب نباشد، محصول دچار مشکلات زیادی می شود. با این که زعفران به آب کمی نیاز دارد اما در صورتی که آب مناسب به آن نرسد، این کار روی رشد مناسب و مقدار محصول تأثیر دارد.

قیمت های بازار زعفران:
زعفران قیمتی معادل 100 هزار الی 300 هزار روپیه در کیلو دارد و گران ترین ادویه جهان است. گفتنی است، محصول تولیدی ایران با قیمت پایین تری عرضه می شود که ممکن است این قیمت تا 48 درصد هم ارزان تر باشد.

با این حال، کشور ایران در حدود 95 درصد از تولید زعفران را در دست دارد و سهم حداکثری تجارت زعفران را برعهده دارد.

برخلاف قیمت بالای زعفران، این محصول ارزشمند تقاضای بسیار زیادی در دنیا دارد که به دلیل خواص آنتی اکسیدانی آن است. کار برداشت و تبدیل گل های زعفران به محصول قابل مصرف بسیار دشوار است چرا که باید چند هزار عدد از گل آن برداشت شود تا تنها یک کیلوگرم از محصول تولید شود.

زعفران کشمیر کیفیت اعلایی دارد چرا که از میزان بالایی از ماده crocin بهره می برد. این ماده همان ماده‌ای است که رنگ زعفران را تشکیل می دهد و خواص پزشکی آن را به وجود می آورد.

مقدار crocin زعفران کشت شده در منطقه کشمیر 8.72 درصد هم می رسد که در مقایسه با محصول زعفران ایران که 6.82 درصد است، مقدار بالاتری است.

زعفران کشمیر براساس رنگ تیره تر آن شناخته می شود که نشان از بالاتر بودن مقدار ماده اصلی است. در بعضی از مواقع، زعفران کشمیر با انواع زعفران دیگر کشورها مخلوط می شود که ارزش آن را پایین می آورد.

راهکارهای در دست اجرا برای تشخیص زعفران کشمیر:
برچسب نشان جغرافیایی یا GI برای محصول کشمیر، روش خوبی است تا تولید زعفران این منطقه را از دیگر محصولات سایر کشورها متمایز کند. به گفته کشاورزان و تاجران، این آخرین امیدی است که برای فروش بهتر و سودآوری مناسب محصول زعفران کشمیر وجود دارد.

اکنون محصول این منطقه با قیمت 1000 روپیه در هر ده گرم فروخته می شود که قیمت اصلی آن 2500 روپیه است.

تلاش برای بهبود شرایط کشت محصول در این منطقه بسیار بااهمیت است چرا که اقتصاد بسیاری از اهالی به این محصول کشاورزی وابسته است. در واقع، اقتصاد کشمیر بدون زعفران معنی ندارد.

براساس آمار، میزان 80 درصد از جمعیت منطقه در کشاورزی و شغل های مرتبط مشغول به کار هستند و بیش از 16 هزار خانواده به طور مستقیم در کشت و تولید زعفران نقش دارند.

در حال حاضر حدود 2.35 درصد از محصول این مناطق صادر می شود و فرصت های زیادی وجود دارد که می‌توان این صادرات را افزایش داد.

وجود بحران کنونی ناشی از آب و هوا و شرایط قرنطینه، تأثیر منفی زیادی روی اقتصاد داشته است. کشت زعفران صبر و حوصله زیادی نیاز دارد. زمانی که فصل برداشت آن در پاییز فرا می رسد، گل های زعفران برداشت می شود و کلاله های آن جدا می شود.

با خشک کردن آن طی روزهای طولانی، حجم آن به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می کند و باید گفت، یک عدد از کلاله زعفران در حدود 2 میلی گرم وزن پیدا می کند. هر گل زعفران سه عدد کلاله دارد که به محصول نهایی تبدیل می شود. تولید زعفران در مناطق سه گانه پولوانا، سریناگار و بودگام انجام می شود.

هند چهارمین وارد کننده بزرگ از ایران است و در سال 2018، واردات زعفران هند از ایران مقدار 18.3 میلیون دلار برآورد می شد.

ایران رتبه اول تولید زعفران در دنیا را دارد که هر ساله در مساحتی بالغ بر 30 هزار هکتار، مقدار 300 تن یا بیشتر را تولید می کند.

در کشمیر، این میزان کشت در حدود یک هشتم ایران است و مساحت کشت آن در حدود 3715 هکتار است.