فرصت های صادرات دانه کتان به اروپا:
فرصت های بازار و تجارت دانه کتان در چند سال قبل دچار تغییراتی شده است و صادرات دانه کتان در کشورهای تولید کننده رونق بیشتری پیدا کرده است. این محصول مستقیما در غذاهای مختلف مصرف می شود چرا که از نظر ارزش غذایی در سطح بالایی قرار دارد.
ارزش غذایی دانه کتان را می توان به دلیل وجود امگا 3 و مواد فیبر دانست و این دانه گیاهی می تواند جایگاه ویژه ای در برنامه غذایی سالم داشته باشد.
دانه کتان که با نام Linseed یا Flaxseed شناخته می شود از گیاهی به نام Flax به دست می آید. این دانه گیاهی یکی از قدیمی ترین دانه ها است که به رنگ زرد یا قهوه ای وجود دارد و منشاء آن مدیترانه و آسیای غربی است. این گیاه در شرایط آب و هوایی با زمستان نسبتا سرد رشد خوبی دارد و ارزش تولید آن به دلیل فیبر بالا و روغن گیری از آن است.
تجارت و صادرات دانه کتان در کشورهای زیادی وجود دارد و از تولید کننده های اصلی می توان روسیه، چین، قزاقستان، آرژانتین و کانادا را نام برد.
مصارف اصلی دانه گیاه کتان برای خانوارها در پخت نان و درست کردن غذاهای سالم است. نانی که از دانه کتان به دست می آید یکی از سالم ترین و مقوی ترین نان های دنیا است.
علاوه بر مصرف خانوار، این محصول گیاهی در صنایع غذایی مختلف و شیرینی پزی نیز کاربرد فراوانی دارد چرا که با خرد کردن دانه های کتان روغن مرغوب و ماده ای با ارزش فیبر بالا به دست می آید. همچنین، این محصول گیاهی برای تغذیه دام و استفاده در غذای حیوانات به کار می رود.
انواع دانه کتان:
دو نوع کلی این محصول در بازار تجارت و صادرات دانه کتان وجود دارد. این دو نوع با رنگ قهوه ای و زرد طلایی شناخته می شوند.
در حقیقت، دانه های کتان با مقدار و ارزش روغنی آن ها شناخته می شوند اما باید اشاره کرد، دانه کتان قهوه ای مقدار بیشتری از آلفا لینولئیک اسید چرب را دارا است.
با این گفته، می توان ادعا کرد ارزش صادرات دانه کتان قهوه ای کمی بیشتر از دانه زرد رنگ است. اما شاید استفاده از دانه کتان زرد رنگ بین خانوار بیشتر باشد.
در مورد نگه داری دانه گیاه کتان می توان گفت طول عمر آن در شرایط مناسب یعنی رطوبت 9 الی 11 درصد، 12 ماه است.
بهترین کار این است که دقیقا پس از برداشت محصول آن را به محل فروش منتقل کرد و به دست مصرف کننده رساند. طول عمر و مدت نگه داری این محصول در منزل کمتر است و باید به رطوبت محیط نگه داری توجه زیادی کرد.
واردات دانه کتان در کشورهای مختلف:
واردات دانه کتان در کشورهای اروپایی از سال 2013 رو به افزایش رفته است. این رشد سالانه به صورت متوسط 5.4 درصد است.
در سال 2017، صادرات دانه کتان به اروپا مقدار قابل توجه و در حدود 927 هزار تن بود. ارزش این مقدار دانه کتان 412 میلیون یورو بود.
آمار پنج سال اخیر نشان می دهد، قیمت دانه کتان به صورت زیادی کاهش داشته است و به همین دلیل افزایش ارزش سالانه متوسط این محصول تنها 0.1 درصد بوده است.
کشور بلژیک بزرگ ترین وارد کننده دانه مرغوب کتان در اروپا است که با آمار سال 2017، سهم این کشور 50 درصد بود.
شاید بتوان دلیل اصلی واردات زیاد این کشور را حضور در منطقه مناسب تجاری دانه کتان دانست. این کشور در حجم واردات خود از سال 2013 به بعد 1.4 افزایش داشته است.
بلژیک نقش مهمی در صادرات دانه کتان دارد که در ادامه به آن اشاره خواهد شد.
آلمان کشور بعدی در رتبه بندی واردات دانه کتان است و سهم آن در واردات این محصول 18 درصد است. از سال 2013 به بعد، کشور آلمان به صورت متوسط، سالانه 6.5 درصد افزایش حجم واردات داشته است و رشد ارزش این واردات 2.4 درصد به صورت سالانه است.
دو کشور هلند و لهستان نیز از جمله وارد کننده های اصلی دانه های کتان در اروپا هستند که براساس آمار 2017، سهم آن ها به ترتیب 7.6 درصد و 11 درصد است.
در مورد میزان رشد سالانه این دو کشور از سال 2013 به بعد می توان گفت، رشد سالانه واردات هلند 15 درصد و رشد سالانه لهستان 43 درصد است.
صادر کننده های اصلی دانه کتان به اروپا:
بزرگ ترین صادر کننده های دانه گیاه کتان به اروپا در سال 2017 به ترتیب روسیه با سهم 31 درصد، قزاقستان با 21 درصد، بلژیک با 18 درصد و کانادا با 7 درصد صادرات دانه کتان بوده اند.
در سال 2009، به دلیل مشکلاتی سهم صادرات کانادا به اروپا از 41 درصد به 7 درصد کاهش یافت که به دلیل تغییر ژنتیکی محصول دانه کتان بود.
با این مشکلات موجود، کشور کانادا در عمل میدان رقابت بزرگی را از دست داد که این کار منجر به کاهش شدید تولید این کشور شد.
کاهش تولید جهانی دانه کتان به دلیل کاهش تولید کشور کانادا، باعث شد تا توجه کشورهای وارد کننده به سمت کشورهایی مانند روسیه، قزاقستان و لهستان جلب شود. کشاورزان این مناطق نیز با توجه به تقاضای زیاد، تولید خود را افزایش دادند.
با این حال، کانادا در حال تلاش برای بازگشت به میدان بزرگ تجارت و صادرات دانه کتان است و با اجرای قوانینی سعی در تولید محصول سالم دارد.
سهم وارات کشورهای اروپایی در سال 2017 از کشورهای در حال توسعه 25 درصد بود و مقدار این واردات 234 هزار تن با ارزش کلی 97 میلیون یورو بود.
بین سال های 2013 تا 2017 رشد سالانه واردات کشورهای اروپایی از کشورهای در حال توسعه 21 درصد است.
در صادرات دانه کتان نکات بسیار بااهمیتی وجود دارد که می توان روش های به کار رفته در کشورهای صادر کننده را به کار گرفت. برای نمونه توجه به مواردی مانند فروشگاه های آنلاین و تحویل سریع کالا به خارج از کشور مهم است. علاوه بر این، تولید محصولی با اصالت و کیفیت بالا و ارزش روغنی بالا از موارد مهم است.
صادرات دانه کتان از کشورهای اروپایی به سایر کشورها:
در سال 2017، کل صادرات دانه کتان کشورهای اروپایی بالغ بر 350 هزار تن بود که ارزش آن 193 میلیون یورو تخمین زده می شود. از 2013 تا 2017 حجم صادرات این کشورها رشد سالانه 10 درصدی دارد و رشد قیمتی آن 6 درصد است.
نکته قابل توجه این است که مقدار کمی از سهم صادرات این کشورها مربوط به تولید داخلی آن ها است. در واقع، کشورهای اروپایی محصول وارد شده را دوباره به کشورهای مختلف صادر می کنند و از این راه درآمد خوبی کسب می کنند.
بلژیک بزرگ ترین صادر کننده اروپایی است و سهم آن در سال 2017 مقدار 50 درصد بود. از سال 2013 به بعد، این کشور رشد خوبی در مقدار صادرات دانه کتان خود داشته است که رشد آن 5.6 درصد است.
از دیگر صادر کننده های اصلی در اروپا می توان به لهستان با سهم 18 درصد، هلند با 9 درصد و انگلستان با 6.2 درصد اشاره کرد.
دلیل مهم استفاده دانه کتان در این کشورها کاربرد وسیع آن در پخت و پز نان و شیرینی است. طعمی که این محصول گیاهی به محصولات غذایی می دهد در افزایش کاربرد و محبوبیت آن نقش مهمی دارد.