امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای، نسخه نسبتا جدیدی از فناوری امور مالی (FinTech) است که شاهد افزایش محبوبیت بسیار زیادی است. در حال حاضر، بیش از 12.4 میلیارد دلار سرمایه در دیفای مسدود شده، که افزایش چشمگیری نسبت به 547 میلیون دلار سرمایه مسدود شده در ابتدای سال است. Defi پتانسیل برطرف کردن بسیاری از مشکلات کنونی مرتبط با امور مالی نظیر ارائه دسترسی به خدمات مورد نیاز به کسانی را دارد که به این خدمات دسترسی ندارند؛ در سال 2017، طبق نظرسنجی FDIC تقریبا 6.5 درصد یا به عبارتی 8.4 میلیون از خانوارهای آمریکایی به خدمات بانکی دسترسی نداشتند و 18.7 درصد یا 24.2 میلیون خانوار نیز خدمات مناسب بانکی را دریافت نمی کردند. امور مالی غیرمتمرکز همچنین شفافیت را به فرآیندهای مالی وعده می دهد. این موضوع به افراد و کسب وکارهای مختلف، امکان می دهد تا بتوانند راحت تر وام دریافت کنند. اگرچه اقتصاد غیرمتمرکز تحولی در سیستم بانکداری سنتی ایجاد می کند، اما هنوز در مراحل اول توسعه قرار دارد. جای تعجب نیست اگر شاهد نقاط ضعفی باشیم که باید برطرف شوند. یکی از بزرگ ترین مسائل، اوراکل ها هستند که در هر پلتفرم دیفای و تراکنش، نقش کلیدی ایفا می کنند و نیاز دیفای به اوراکل های غیرمتمرکز به شدت احساس می شود.
نیاز دیفای به اوراکل های غیرمتمرکز
محصولات Defi بر بستر قرارداد هوشمند است. قراردادهای هوشمند، انجام مستقل و خودکار تراکنش ها، پس از مهیا شدن شرایط مورد نظر را امکان پذیر می سازد. قراردادهای هوشمند از بلاک های کد تشکیل شده اند. این بلاک ها بر بستر بلاک چین فعال هستند و در برنامه های غیرمتمرکز (Dapp) اجرا می شوند تا فعالیت های مالی را طبق منطق ایجادشده توسط توسعه دهندگان امکان پذیر سازند. برای مثال، یک پلتفرم معاملاتی دیفای می تواند قرارداد هوشمندی داشته باشد که سهام کوکاکولا را به محض رسیدن به 55 دلار بفروشد و به محض رسیدن به 50 دلار بخرد. در قراردادهای هوشمند، هیچ تصمیمی توسط انسان اتخاذ نمی شود و همه چیز به صورت خودکار است. اما قراردادهای هوشمند فقط به یک نکته نیاز دارند تا عملکرد مناسبی داشته باشند: اطلاعات معتبر. به رابط کاربری که اطلاعات را از هر منبعی دریافت کرده و به قراردادهای هوشمند ارائه می دهند تا قراردادهای هوشمند بتوانند به فعالیت بپردازند، اوراکل گفته می شود.
چالش های پیش روی اوراکل کارآمد
قراردادهای هوشمند نیز همانند تمام فرآیندهای خودکار، به اطلاعات دقیق و معتبر متکی هستند. پس از آن که پرداختی در بلاک چین انجام شد، دیگر نمی توان آن را برگرداند. بنابراین اگر اوراکل به ارائه اطلاعات نامعتبر به قراردادهای هوشمند بپردازد، سرمایه به جای اشتباه ارسال خواهد شد و دیگر کاری از دست کسی بر نمی آید. با توجه به این که سرمایه زیادی در کار است، عوامل مخرب در صدد دستکاری یا خراب کردن اطلاعات هستند و این نگرانی همواره وجود دارد که یک پلتفرم از اطلاعات اشتباه استفاده کند. به همین دلیل، اوراکل ها به گردآوری اطلاعات از چندین منبع می پردازند. اما دقیق بودن، معمولا با روند آهسته و کندی همراه است و در دنیای امور مالی، کسی که سریع تر باشد نسبت به سایرین برتری دارد. برای مثال، پلتفرم های معاملاتی نمی توانند با تغییر قیمت در هر ثانیه، متوقف شوند. بنابراین پلتفرم های Defi باید بین دقت و سرعت یکی را انتخاب کنند.
اوراکل های متمرکز در دریافت اطلاعات دارای تاخیر زیادی هستند و گاهی اوقات چندین روز یا هفته طول می کشد تا اطلاعات دقیق و معتبر را دریافت کنند. به علاوه، اگرچه این اوراکل ها در مقابل هکرها به خوبی محافظت شده اند، اما دارای نقطه آسیب پذیر مرکزی هستند که طی آن، اگر فردی بتواند کنترل اوراکل را به دست بگیرد، می تواند اطلاعاتی که این اوراکل ارائه می دهد را دستکاری کند. در مقابل، اوراکل های غیرمتمرکز به دلیل سریع بودن، از محبوبیت زیادی برخوردار هستند. اما این اوراکل ها در مقابل "حمله های نظریه بازی" و دستکاری اطلاعات به شدت آسیب پذیر هستند. آیا پلتفرم های دیفای باید بین بد و بدتر انتخاب کنند؟
خطرات واقعی اوراکل های متمرکز
اوراکل های متمرکز نسبت به اوراکل های غیرمتمرکز خطرات بسیار بزرگ تر و مهم تری برای آینده امور مالی غیرمتمرکز به همراه دارند. غیرمتمرکزسازی، یک مفهوم اساسی برای موفقیت دیفای است و نه صرفا یک تعریف ایده آلیستی. بر خلاف امور مالی متمرکز، هیچ دولتی نمی تواند نرخ بهره یا نرخ تبادل عرصه دیفای را مشخص و تنظیم کند. اما اگر هر کدام از بخش های این فرآیند پیچیده تحت کنترل یک نهاد قرار بگیرد، کل عرصه دیفای بی ثبات خواهد شد. همانطور که توضیح داده شد، اطلاعات نقش حیاتی را برای دیفای ایفا می کنند. اوراکل متمرکز می تواند اطلاعات را کنترل و دستکاری کند و شفافیت که ویژگی دیفای است را از بین ببرد. بنابراین رقابت، در بین اوراکل های غیرمتمرکز معتبر و سریع است. چین لینک یکی از شناخته شده ترین و پیشروترین اوراکل های غیرمتمرکز است؛ اما نواقص و نقاط ضعفی هم دارد. اگرچه ChainLink بسیار معتبر و ایمن است، اما سریع نیست (هرچند باز هم سریع تر از اوراکل های متمرکز است). زیرا تایید اطلاعات قبل از برداشت آنها، مدتی طول می کشد.
مشکل دیگر این است که چین لینک فقط از اتریوم پشتیبانی می کند؛ بنابراین تعامل پذیر با سایر بلاک چین ها نیست. این مزیت در اوراکل Bluzelle وجود دارد که از دیتابیس های غیرمتمرکز بهره می برد تا از متمرکزسازی جلوگیری کند و تعامل پذیری بین زنجیره های مختلف را تضمین کند. اوراکل Bluzelle از اطلاعاتی استفاده می کند که توسط چندین منبع مستقل تایید شده باشد. هم چنین اطلاعات قدیمی نیز ذخیره شده و برای شناسایی سریع اطلاعات مشکوک در دسترس قرار دارد. این موضوع به صحت و اعتبار بیشتر اطلاعات کمک می کند. همزمان، دیتابیس های Bluzelle مجهز به اوراکل هستند تا سرعت دریافت اطلاعات افزایش یابد؛ در حالی که چین لینک هم چنان در صدد ایجاد اوراکل غیرمتمرکز سریع تر است.
جمع بندی
اوراکل های غیرمتمرکز، رکن اصلی دیفای هستند. اوراکل غیرمتمرکز سریع و ایمن علاوه بر ارائه اطلاعات سریع، معتبر و ایمن، می تواند بازار جدیدی برای اطلاعات ایجاد کند که در آن، کاربران برای اطلاعات ارزشمند پیشنهاد خرید و فروش ارائه می دهند. اوراکل های غیرمتمرکز، محافظت از شفافیت راهکارهای دیفای را وعده می دهند و پتانسیل این را دارند که به عنوان اساس و بنیانی برای بازارهای اطلاعات آینده عمل کنند. بنابراین، امور مالی غیرمتمرکز به شدت نیاز به اوراکل های غیرمتمرکز دارند.