حذف بانک ها، واسطه ها و سازمان های متمرکز از دنیای مالی؛ دیفای (DeFi) برای تحقق این آرمان کار می کند. در این مطلب به بیان ساده هرآنچه را که باید درباره حوزه مدیریت مالی غیرمتمرکز بدانید توضیح می دهیم.
امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) چیست؟
امور مالی غیرمتمرکز (Decentralized Finance) یا همان دیفای به مجموعه ای از برنامه های کاربردی اشاره دارد که می توانند امور مالی مهمی مانند دریافت وام و معاملات مالی را به صورت غیرمتمرکز و بدون نیاز به واسطه انجام دهند. به عبارت دیگر، دیفای یک پروژه نیست، بلکه یک اکوسیستم از صدها پروژه گوناگون است که همه آنها خدمات مالی غیرمتمرکز ارائه می دهند.
مدت هاست که بانک ها و سازمان های متمرکز بر دنیای مالی تسلط دارند. امروزه اگر بخواهید وام بگیرید، خریدوفروش کنید و یا اقساط و مالیات خود را پرداخت کنید، مجبور هستید به بانک، دولت یا دیگر سازمان های متمرکز مراجعه کنید. در تمام جهان، مردم هر لحظه به دولت ها اعتماد می کنند با این فرض که دولت ها پاک هستند و با کمک آنها از ارزش پول های ملی محافظت می شود. مردم دنیا به بانک ها اعتماد می کنند با این فرض که امانتدارِ درست کارِ پول هایشان هستند. هر لحظه به شرکت های واسطه اعتماد می کنند با این امید که خدمات مالی بدون نقص دریافت کنند.
اما تاریخ نشان داده است واسطه های متمرکز می توانند مرتکب فساد یا خطای غیرعمدی شوند. حوزه امور مالی غیرمتمرکز آمده است تا با استفاده از بلاک چین و مفهوم عدم تمرکز، فساد، خطای غیرعمدی و نیاز به اعتماد متمرکز را از بین ببرد.
دیفای (DeFi) یا مدیریت مالی غیرمتمرکز چیست؟
همچنین می توانیم دیفای را این گونه تعریف کنیم: جنبشی برای ایجاد یک اکوسیستم خدمات مالی متن باز، بدون نیاز به مجوز و شفاف که برای همه قابل دسترسی است و بدون واسطه مرکزی کار می کند. به این ترتیب، کاربر کنترل کامل بر دارایی خود دارد و با اکوسیستم ازطریق برنامه های غیرمتمرکز (Dapp ها) ارتباط برقرار می کند. دیفای با هدف بزرگی که دارد می تواند در کنار بلاک چین به عنوان یکی از نوآوری های امیدوارکننده عصر دیجیتال در نظر گرفته شود.
مزایای اصلی دیفای چیست؟
دنیای مالی سنتی به نهادهایی مانند بانک (به عنوان واسطه) و دادگاه (به عنوان داور) وابسته است. برنامه های دیفای اما به هیچ واسطه یا داوری نیاز ندارند. این کدِ برنامه نویسی است که چگونگی حل و فصل اختلافات احتمالی را مشخص می کند. از همه مهم تر، کاربران بر دارایی های خود کنترل و نظارت کامل دارند. در آرمان شهر دیفای هیچ کس نمی تواند پول شما را مصادره کند، بر امور مالی زندگی تان نظارت داشته باشد یا از معامله شما با فرد دیگری جلوگیری کند. همچنین فساد و سرقت به حداقل می رسد، چون همه چیز برای همه شفاف است. علاوه بر ازبین رفتن واسطه ها، استفاده از دیفای می تواند هزینه ها را کاهش دهد و امکان ایجاد یک سیستم مالی آسیب ناپذیر را فراهم کند. اگرچه حذف بانک ها و سازمان های متمرکز از دنیای مالی به این سادگی ها امکان پذیر نیست، اما به نظر می رسد در آغاز یک جریان قدرتمند قرار داریم. به لطف بلاک چین می توان به پیشرفت حوزه امور مالی غیرمتمرکز امیدوار بود. داده روی بلاک چین ذخیره شده و بین تمام افرادی که به شبکه متصل هستند پخش می شود. با این فناوری، احتمال تغییر اطلاعات، سانسور یا از کار افتادن سیستم تقریباً از بین می رود.
بلاک چین در دیفای
یکی دیگر از مزیت های چنین اکوسیستمی، دسترسی آسان تمام افراد به خدمات مالی است، به خصوص افرادی که نمی توانند از سیستم مالی فعلی استفاده کنند. ازآنجاکه سیستم مالی سنتی به سودآوری واسطه ها وابسته است، در جوامع کم بضاعت این خدمات به درستی ارائه نمی شود. بااین حال، با دیفای همه می توانند با هزینه بسیار پایین از خدمات مالی استفاده کنند.
کاربردهای DeFi
اغلب بخش های دنیای مالی می توانند از مزایای دیفای بهره مند شوند، اما امروزه بیشتر فعالیت های این حوزه در سه بخشِ کلی خلاصه می شود:
برنامه های دیفای کجا اجرا می شوند؟
هسته اصلی حوزه امور مالی غیرمتمرکز قرارداد هوشمند است، چون برنامه های غیرمتمرکز به وسیله آن کار می کنند. بنابراین، بلاک چین هایی که میزبان قراردادهای هوشمند هستند، می توانند میزبان برنامه های دیفای هم باشند. درحالی که قراردادهای معمولی برای مشخص کردن رابطه افرادی که درگیر قرارداد هستند از مواد قانونی استفاده می کنند، یک قرارداد هوشمند از کدهای کامپیوتری بهره می برد. به لطف بلاک چین، یک قرارداد هوشمند پس از پیاده سازی ضمانت اجرایی خواهد داشت. توسعه دهنده شرایط اجرای قرارداد را در کد تعیین می کند و پس از ثبت کردن آن روی بلاک چین، حتی خود او هم نمی تواند جلوی اجرای قرارداد را بگیرد.
استفاده از قراردادهای هوشمند سریع تر و آسان تر است و ریسک کمتری برای طرفین دارد. از طرف دیگر، قراردادهای هوشمند هنوز با چالش های حقوقی دست وپنجه نرم می کنند و به عنوان مثال، هنوز مراجع قانونی یک قرارداد هوشمند مالکیت خانه را به رسمیت نمی شناسند. همچنین، ازآنجاکه قراردادهای هوشمند قابل توقف نیستند، وجود باگ یا کد مخرب می تواند موجب خطر شود. اتریوم درحال حاضر بزرگ ترین پلتفرمی است که پروژه های دیفای می توانند روی آن کار کنند. بدون اغراق می توان گفت در مقطع فعلی بلاک چین اتریوم میزبان بیش از 70٪ کل اکوسیستم دیفای است. به جز اتریوم، ایاس، تزوس، ترون، کاردانو، نئو، الگورند و ده ها بلاک چین دیگر قادر هستند برنامه های حوزه امور مالی غیرمتمرکز را میزبانی کنند.
دیفای با چه چالش هایی روبه رو است؟
مهم ترین چالش هایی که دیفای با آن روبه رو است، عبارت اند از:
سرعت
بلاک چین ها در مقطع فعلی کندتر از رقبای متمرکز خود هستند و این روی کار برنامه های غیرمتمرکز هم تأثیر می گذارد. به عنوان مثال، اتریوم، عمده ترین میزبان پروژه های دیفای، اکنون فقط می تواند 14 تراکنش در ثانیه پردازش کند. البته با وجود راهکارهای مقیاس پذیری گوناگون و پیشرفت های بالقوه، به احتمال فراوان این مشکل در آینده نزدیک حل خواهد شد. گفتنش خالی از لطف نیست که همین حالا ده ها پروژه دیفای روی همین بلاک چین های آهسته هم به خوبی کار می کنند.
احتمال خطا از سمت کاربر؛ هرکس مسئول دارایی خود است
همان طور که گفتیم، دیفای واسطه های مالی را از بین می برد و تمام مسئولیت را به خود کاربران واگذار می کند. به عنوان مثال، اگر رمز حساب بانکی خود را گم کنید، می توانید با مراجعه به بانک حساب خود را بازیابی کنید، اما در بلاک چین های باز مانند اتریوم، هویت با یک رشته متنی از حروف و اعداد به نام «کلید خصوصی» (Private Key) تعیین می شود که اگر آن را گم کنید، دسترسی به موجودی کیف پول خود را برای همیشه از دست خواهید داد. همچنین، تراکنش های بلاک چین های باز برگشت ناپذیر هستند و این یعنی اگر مبلغی به کیف پول اشتباهی واریز کنید، احتمالاً دیگر دستتان به آن مبلغ نخواهد رسید. به همین دلیل، کاربرانِ حواس پرت در زمان کار با دیفای در خطر هستند.
تجربه کاربری بد
درحال حاضر، استفاده از حوزه دیفای کمی برای کاربران تازه کار پیچیده است و برنامه های فعلی هنوز آن طور که باید رابط کاربری خوبی ندارند. برای یک کاربر عادی حریم خصوصی و عدم تمرکز اولویت اول نیست. آسان بودن کار با این حوزه می تواند انگیزه ای باشد برای کاربران تا سیستم های متمرکز را رها کنند، اما بدون یک رابط کاربری مناسب و دسترسی آسان، برنامه های غیرمتمرکز ازنظر تعداد کاربر نمی توانند حرفی برای گفتن داشته باشند. توسعه نرم افزارهای موبایل برای برنامه های حوزه دیفای مهم ترین مسئله ای است که درباره تجربه کاربری باید به آن توجه شود.
جمع بندی
امور مالی غیرمتمرکز یک حوزه گسترده است که تلاش می کند با حذف واسطه ها خدمات مالی موردنیاز افراد را ارائه کند. با کمک این حوزه می توانیم به سمت یک سیستم مالی آزادتر حرکت کنیم؛ سیستمی که در تمام جهان قابل دسترس است و مانع از فساد، سانسور و تبعیض می شود. برنامه های غیرمتمرکز دیفای روی بلاک چین هایی که میزبان قرارداد هوشمند هستند، اجرا می شوند. اتریوم درحال حاضر بزرگ ترین میزبان دیفای است. پتانسیل دیفای برای رقم زدن آینده ای متفاوت به شدت بالا است؛ آینده ای که ما بدون نیاز به بانک ها و شرکت های واسطه امور مالی خود را مدیریت می کنیم و بر دارایی خودمان اختیار کامل داریم.
|
|
|
|
| نماد اعتماد الکترونیک | نشان ملی ثبت | گواهی شامد ارشاد |
© کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به داده پردازان هومان پویان می باشد.
