به طور کلی بسته بندی دارای 4 عملکرد و یا وظیفه اصلی است:
بسته بندی و فروش بسته بندی نه تنها باید فرآورده را محفوظ نگه دارد، بلکه باید مصرف کننده را جذب کند و اطلاعات لازم را به بیننده بدهد. در ضمن فرآورده داخل آن را نیز بتوان به راحتی از درون آن خارج کرد و موقعی که خالی شد بتوان پوشش هر بسته را از بین برد.بسته بندی به غیر از جلب نظر خریدار، می بایست به وسیله رنگ، عبارت و نشانه ها اطلاعات لازمی را در اختیار مصرف کننده قرار دهد.
بدین ترتیب بسته بندی از یک وسیله ساده محافظت محصول به یکی از عوامل اصلی فروش بدل گشته و حلقه اصلی زنجیره ای شده است که تولید کننده را به مصرف کننده مرتبط می نماید. اطلاع رسانی از دیگر اهداف بسته بندی است، بسته باید اطلاعات دقیقی از محتویات و محصول داخل خود را بیان کند. ارتباطات بازاریابی و طراحی های گرافیکی برای نما دادن به بسته و در اکثر موارد به عنوان نقطه اصلی فروش بکاربرده شده اند. درحقیقت بسته نقش فروشنده محتوای خود را ایفا می کند.
بدین منظور بسته باید بتواند ماهیت محتوای خود و روش استفاده از آن را تشریح کند، هم چنین باید دقیقاً نشانگر کیفیت کالا و گسترش دهنده شهرت تولید کننده باشد. شیوه اصلی برای شناخت بسته بندی ها، تقسیم آن ها به انعطاف پذیر، نیمه منعطف و سخت انجام می شود. بسته بندی به شیوه منعطف شامل کیسه های کاغذی، پوشش های پلاستیکی و پاکت های کاغذی یا نایلونی است.
درباره تاریخچه بسته بندی به شیوه منعطف باید گفت که برای نخستین بار چینی ها از این روش استفاده کردند. آن ها در اوایل قرن اول قبل از میلاد، از برگ درخت توت برای بسته بندی کردن غذا استفاده می کردند.
طی قرن های بعد چینی ها این روش را توسعه بخشیدند و تکنیک های بسته بندی کاغذی را اصلاح کردند و به تدریج این شیوه بسته بندی به دیگر نقاط آسیا و اروپا انتقال یافت.
در مورد بسته بندی نیمه منعطف می توان به جعبه های مقوایی اشاره کرد. برای بسیاری از مواد غیرغذایی بسته بندی مورد استفاده از مواد سخت تهیه می شود که روکش آن به داخل جعبه تا می شود. اشکال بسته بندی سخت نیز شامل صندوق، بطری های شیشه ای و قوطی های فلزی است.
محصولات قرار داده شده درون بسته نیاز به محافظت در برابر سایر عوامل مثل ضربه، لرزش، فشار، حرارت و… دارند، هم چنین محافظت در برابر عدم ورود اکسیژن، بخار آب، گرد و خاک و… نیز لازم است. عدم نفوذپذیری بسته و تمیز، تازه و مطمئن نگه داشتن محتویات داخل بسته برای طولانی شدن عمر محصول یک فاکتور اساسی و مهم در طراحی است.
ایجاد تمایز اولین قدم است.در مرتبه بعد، باید طرح و حجم بسته زیبا و جالب باشد و بالاخره کیفیت محصول بسیار مهم است. برای ایجاد تمایز دو عامل مهم در اختیار داریم.یکی شکل فیزیکی و یکی طرح و شکل گرافیک آن یعنی طرح و رنگ که شامل لوگو و تصویر و زمینه و حروف می شود.