رطوبت سالن پرورش بوقلمون

رطوبت سالن پرورش بوقلمون و الزامات آن

به عنوان یک قائده کلی، بوقلمون ها به ازای هر کیلوگرم غذا، دو لیتر آب مصرف می کنند.
در سنین بالاتر مقدار مصرف دان آنها افزایش می­ یابد و به همان تناسب مصرف آب نیز زیاد می شود.
برای مثال، یک گله 10 هزارتایی بوقلمون با 10 هفته سن روزانه 6 تن غذا و 13 تن آب می خورد. در هفته 15 همین گله روزانه بیش از 160 تن دان و بیش از 360 تن آب مصرف می کند.
به طور متوسط 45 درصد آب مصرفی به هوا و 55 درصد به بستر راه می یابد.
هواکش ها موجب ورود هوای خشک و خارج ساختن هوای مرطوب می شوند.
هوای خشک نه تنها رطوبت موجود در هوا بلکه رطوبت بستر را نیز کاهش می دهد و آن را خشک تر می کند.
عدم استفاده از تهویه، موجب افزایش رطوبت هوای سالن (عرق کردن سالن) و بستر (کیک شدن آن) می شود.

رطوبت نسبی:

رطوبت نسبی هوای سالن ثابت نیست و بسته به دمای محیط تغییر می کند.
هوای گرم رطوبت بیشتری نگه میدارد.
به ازای هر 10 درجه سانتیگراد افزایش دما، قابلیت نگهداری رطوبت تقریبا دو برابر می شود بنابراین هوای 20 درجه دو برابر هوای 10 درجه رطوبت در خود نگه میدارد و هوای 10 درجه دو برابر هوای صفر درجه و …
مقدار رطوبت موجود در حجم مشخص هوا (مثلا 100 متر مکعب هوا) در رطوبت های نسبی و دماهای مختلف تغییر می کند.
در هر مقیاسی از رطوبت نسبی به خصوص در رطوبت نسبی 100 درصد، قابلیت نگهداری رطوبت هوا با افزایش دمای سالن به طور جدی افزایش می یابد.
برای مثال هوای 35 درجه تقریبا 10 برابر هوای صفر درجه رطوبت نگه می دارد.
از آنجا که ظرفیت نگهداری رطوبت هوا با دمای هوا تغییر می کند لذا مقدار رطوبت هوا در رطوبت نسبی خاص (مثلا 50 درصد) همیشه یکسان نیست.
بنابراین اگر هوای بیرون دمای 5 درجه و رطوبت 50 درصد و هوای داخل سالن دمای 25 درجه و رطوبت نسبی 50 درصد داشته باشد، حتی با وجود این که رطوبت نسبی آنها یکسان است ولی رطوبت هوای درون سالن در واقع 4 برابر رطوبت هوای خارج از سالن است.

سرما و آب و هوای مرطوب:
حال که میدانیم ظرفیت نگهداری رطوبت هوا بسته به دما تغییر می کند و رطوبت نیز یک مفهومی نسبی است، می توانیم مکانیسم خارج کردن رطوبت از سالن ها را در هوای سرد و بارانی درک کرد.
برای مثال؛ اگر دما 5 درجه و بارانی (100 درصد رطوبت) باشد، اغلب تولید کنندگان فکر می کنند باید هواکش ها را خاموش کرد.
چرا باید هوای 100 درصد را وارد هوایی کرد که رطوبت نسبی آن 60 درصد است؟
نکته این است که اگر رطوبت هوای بیرون اشباع هم باشد به دلیل سردی آن حتی ممکن است از هوای درون خشک تر باشد.
برای مثال دمای 25 درجه و رطوبت نسبی 60 درصد در درون سالن در هر 100 مترمکعب خود 1٫41 لیتر آب نگه میدارد که دو برابر مقدار آب 100 مترمکعب هوای بیرون سالن با دمای 5 درجه و رطوبت نسبی 100 درصد است.
بنابراین به ازای هر 100 مترمکعب هوای خشک درون و تبادل آن با هوای مرطوب بیرون در واقع 0٫77 لیتر آب از سالن خارج شده است.

البته باید توجه داشت که هوای بیرون قبل از رسیدن به جوجه ها باید گرم شود.
در صورت وجود نشتی هوا در دیوارهای سالن، هوای سرد به محض وارد شدن، بدون مخلوط شدن با هوای گرم و خشک نزدیک سقف سالن به سمت کف هدایت می شود.
به همین دلیل لازم است از سیستم تهویه هواکش های خروجی و دریچه های ورودی استفاده شود و دریچه ها به گونه ای تعبیه شود که هوای وارد شده به سمت هوای گرم بالای سالن هدایت گردد و مستقیما به سر جوجه­ ها زده نشود.
به این ترتیب گرمایش سالن به بهترین وجه صورت گرفته، ظرفیت جذب رطوبت هوای سالن به بیشترین مقدار خود رسیده و در ضمن از کوران هوا جلوگیری شده است.
می توان از هواکش های درون سالن استفاده کرد و هوای گرم را به سمت دیوارها هدایت نمود.
در فصل زمستان این هواکش ها به سمت سقف کار می کنند تا هوای ساکن بالای سالن را به حرکت درآورده و حرکت در سطح پرنده زیاد نباشد.

حفظ رطوبت بستر:
کنترل رطوبت نسبی سالن، روش مناسبی برای حذف رطوبت بستر است.
رطوبت نسبی ایده آل سالن های پرورش، 50 تا 70 درصد است.
اگر رطوبت سالن پرورش بوقلمون کمتر از 50 درصد باشد، بستر به سرعت خشک شده و حتی ذرات ریز بستر به هوا بلند می شود.
و اگر بیشتر از 70 درصد باشد به ویژه در درازمدت منجر به کیک شدن بستر و عرق کردن داخل سالن می شود.
در زمان خشک کردن بستر به یاد داشته باشیم که هوای گرم رطوبت بیشتری دارد.

اصلاح رطوبت بستر
برای مثال اگر در نیمه راه دوره پرورش بوقلمون ها (دمای 21 درجه و رطوبت نسبی 65 درصد) هستیم، متوجه خواهیم شد که بستر به سمت مرطوب شدن پیش می رود.
و لذا تمایل داریم آن را اصلاح کنیم.
یک راه این است که دمای ترموستات هواکش ها روی 19 درجه تنظیم شود تا هوای بیشتری به سالن وارد گردد.
کاهش دمای ترموستات به نوبه خود موجب کاهش ظرفیت نگهداری رطوبت می­شود و در نتیجه رطوبت نسبی به عدد تقریبی 78 درصد افزایش می­ یابد.
در این حالت به زحمت می توان آب را از بستر خارج کرد.
بله کاملا درست است. باید هوای بیشتری به درون آورد ولی نباید دمای کمتر هوای وارد شده موجب افزایش رطوبت نسبی سالن شود.
روش دیگر این است که دمای سالن را 2 درجه گرم تر کرده و دمای ترموستات حداقل تهویه، را به اندازه سابق نگه داریم.
رطوبت نسبی در این حالت به مرز 58 درصد کاهش می یابد و می توانیم به راحتی آب ها را از بستر بگیریم.
گزینه دیگر آن است که دمای سالن را ثابت نگه داشته ولی حداقل تهویه سالن را اندکی افزایش دهیم.
این روش به شرطی درست عمل می کند که دمای سالن کاهش پیدا نکند.
در برخی موارد لازم است مقداری حرارت به دمای سالن اضافه شود.
ملاحظه می شود که مهندسی گرما و رطوبت سالن پرورش بوقلمون در تعیین شرایط مناسب در سالن های پرورش طیور پیچیدگی خاصی دارد.