تاریخچه صحافی چیست؟

تاریخ صحافی و جلدسازی را متفاوت بیان کرده اند و بعضی از آن را مقارن با شکل گیری کتاب بیان کرده اند. بعضی نیز گفته اند به وسیله به هم بستن کناره صفحات به یکدیگر پس از رواج استفاده از پارشمن معمول شد.

سومری ها برای نگهداری و بایگانی الواح گلی، آنها را روی تاقچه هایی به پهنای 45 سانتی متر می گذاشتند و گاهی نیز این الواح را در کوزه ها و خم های کوچک نگهداری می کردند. چینی ها برای محفوظ ماندن نوشته های خود کاغذهای راه راه طویل به کار میگرفتند و آنها را جناقی تا می زدند.

در هند درخت های بلندی وجود داشت به نام «تاری »که بر روی برگ های آن ها می نوشتند. سپس به وسیله عبور نخ از سوراخی که در میان برگ ها ایجاد می شد، این اوراق را به یکدیگر می چسباندند.

در شهرهای مرکزی و شمال هند از پوست درخت «توز»، که «بهوج» نامیده می شد، برای نوشتن استفاده می کردند؛ اوراق نوشته شده را با اعداد متوالی شماره گذاری می کردند، بعد از اینکه کتاب تمام می شد اوراق را در یک قطعه پارچه می پیچیدند و در میان دو لوح که به اندازه همان کتاب انتخاب شده بود، می گذاشتند.

این نوع کتاب را که برای نامگذاری به کار می رفت «پوتی» می خواندند. برای نگهداری طومارهای مصری که از پاپیروس بود و گاه طولشان به پنچ متر می رسید، آنها را دور یک چوب استوانه ای شکل می پیچیدند.

در نخستین کتاب های صحافی شده، صفحات کتاب را میان دو تخته ضخیم قرار می دادند و تخته ها را با چفت یا نوار یا بندهای چرمی می بستند. ماده ای که معمولاً برای پوشش به کار می رفت چرم بوده ولی عاج، نقره، طلا، ابریشم و مخمل نیز بکار می رفت.

صحافی در مصر تا قرن دوم بعد از میلاد، کتاب به شکل امروزی وجود نداشت. در مصر رفته رفته طومارهای پاپیروس جای خود را به ورق های پاپیروس و یا پوست دادند. کتاب های مقدس مربوط به این دوره شکل مستطیل داشتند و اوراق آنها از ته به یکدیگر دوخته شده بود.

این کتاب ها را برای محافظت بیشتر از جلدهای محکمی که از باقی مانده های پاپیروس و یا ورقه های چوب درست شده بود، می پوشاندند. با گذشت زمان و پیشرفت دباغی پوست و به وجود آمدن پارشمن، چرم نازکی روی این جلد می کشیدند و حتی آن را با طرح های طلای تزیین می‌کردند.

تاریخچه معانی کتاب در غرب، تا آنجا که معلوم شده، با لوح های دولت رومی آغاز می شود. این روکشها مخصوص لوح های مومی بودند که از ته با حلقه هایی به هم متصل می شدند. نقاشی دو- لتَ از آبنوس، شمشاد، عاج یا بعضی مواد سخت می ساختند و گاه پوشش رویی را استادانه کنده کاری می کردند و متن واقعی با سوزن روی سطوح مومی حک می شد.