معرفی انواع نژاد شترمرغ

معرفی انواع نژاد شترمرغ
پنج گونه مختلف شتر مرغ وجود دارد که عموماً در مناطق مرکزی و شرقی آفریقا یافت می شوند. گونه های مختلف شتر مرغ همه شبیه به هم هستند اما شترمرغ ها بسته به نوع نژاد از نظر اندازه و رنگ متفاوت می باشند. شترمرغ نزدیک ترین خوشاوندی را با emu استرالیا و کیوی نیوزلند و کاسوآری دارد.

پرنده شترمرغ (Struthio) متعلق به راسته Struthioniformes است و از نزدیک با دیگر پرندگان بی پرواز مانند emus استرالیا، کیوی نیوزلند و کاسوآری (cassowarie) ارتباط دارد.

camelus در حقیقت به معنای شتر است و علت نام گذاری شترمرغ به دلیل سازگار بودن این پرنده با آب و هوای خشک و گرم آفریقا می باشد، این پرنده می تواند مدت زیادی تشنگی را تحمل کند، دقیقا عین شتر.

این پرنده بی پرواز عنوان سریع ترین پرنده زنده روی کره زمین را به یدک میکشد و می تواند در مدت کوتاه به سرعت بیش از 50 مایل در ساعت (70 کیلومتر در ساعت) دست یابد.

یک واقعیت جالب دیگر در مورد شترمرغ ها، چشم آنهاست. آنها چشمانی بزرگی دارند و از قدرت بینایی و شنوایی فوق العاده برخوردار می باشند. گونه های مختلف این پرنده می توانند حضور شکارچیان را از مسافت طولانی تشخیص دهند.

شترمرغ گردن قرمز شمال آفریقا
شترمرغ های گردن قرمز به عنوان شترمرغ شمال آفریقا نیز یاد می شوند. در گذشته شترمرغ های گردن قرمز گسترده ترین گونه شترمرغ بودند، اما متأسفانه اکنون فقط در بخش های خاصی از شمال آفریقا و قاره آمریکا سکونت دارند.

این نوع شترمرغ ها بیشترین طول و بلندترین قد را دارند و در برخی موارد طول شترمرغ گردن قرمز نر حتی نزدیک به سه متر نیز می رسد. پوست بدن و گردن آنها به رنگ صورتی است. جنس نر این شترمرغ پرهای سفید و سیاه دارد. اما رنگ پرهای نوع ماده آن خاکستری رنگ می باشد.

شترمرغ شمال آفریقا در بین نژادهای تجاری محبوبیت کمتری دارد. اهلی کردن این نژاد سخت بوده و پرنده به شدت تهاجمی رفتار می کند. لازم به ذکر است که در هنگام خطر، ضربات پای شترمرغ حتی می تواند برای انسان کشنده باشد.

این گونه از شترمرغ ها دیرتر به بلوغ جنسی می رسند که پرورش آنها را برای تولید و بهره وری تحت شعاع قرار می دهد. از طرفی نگه داری این نوع شترمرغ ها سخت تر می باشد و میزان تلفات در بین جوجه های آنها بالاست، چراکه جوجه شترمرغ نژاد گردن قرمز سازگاری کمتری با محیط های پرورشی دارند.

همچنین تعداد تخم گذاری این نوع شترمرغ ها کمتر از سایر نژادها می باشد. هم اکنون بیشترین جمعیت این نوع شترمرغ ها در قاره آمریکا یافت می شود.

شترمرغ ماسایی
شترمرغ ماسایی (Struthio camelus massaicus) بومی قسمت شرقی قاره آفریقا بوده و در کشورهایی مانند کنیا، تانزانیا، اتیوپی و سومالی یافت می شود. در مقایسه با زیرگونه های دیگر، این شتر مرغ دارای پرهای نسبتاً کوچکی در بالای سر بوده و یک حلقه پر به رنگ سفید در انتهای گردن آنها وجود دارد.

گردن و ران های جنس نر این شترمرغ برای جذب ماده در فصل جفت گیری، رنگ صورتی پر رنگ به خود می گیرد. شترمرغ ماسایی غدد دفع نمک دارد و به راحت می تواند تشنگی خود را با آب های شور نیز رفع کند.

وزن جنس نر این شترمرغ تا 140 کیلوگرم نیز می رسد. همچنین شترمرغ ماسایی ماده تخم گذاری خوبی دارد. ماده ها جثه کوچک تری نسبت به نر دارند.

تشخیص جنس ماده و نر شترمرغ ماسایی ساده است. شترمرغ ماسایی نر دارای پرهای سیاه بوده که در قسمت بال و دم رنگ پرها سفید می باشد. این درحالی است که رنگ پرهای شترمرغ ماسایی ماده خاکستری است.

شترمرغ ماسایی همچون سایر نژادها تنها پرندگانی هستند که به دلیل وجود ماهیچه های اسفنکتر عضلانی در درون سیستم تناسلی خود، ادرار را جدا و از مدفوع خالی می کند.

شترمرغ ماسایی با محیط های پرورشی سازگار بوده و پوشش پر بدن آن می تواند در هوای سرد و یا گرم از پرنده محافظت کند. این گونه از شترمرغ ها برای مقاصد تجاری همچون فروش گوشت، تخم، پوست و مژه و روغن شترمرغ مورد پرورش قرار می گیرند.

شترمرغ جنوبی
شترمرغ جنوبی یا Struthio camelus australis محدود به قسمت جنوبی قاره آفریقا می باشند و در جنوب رودخانه های زامبیزی و کونن و رود گینه یافت می شوند. همانند سایر نژادها، جنس نر این شترمرغ دارای پرهای سیاه و جنس ماده آن دارای پرهای خاکستری رنگ می باشد.

پرهای این پرنده زمانی یک کالای با ارزش بود و از این رو در روزگار قدیم اهلی می شدند.

به طور کلی این نوع شترمرغ ها رفتار آرامی دارند و به راحتی رام می شوند. کشاورزان مناطق جنوبی افریقا این پرنده را به طور گسترده پرورش می دهند و تقریبا بیش از 70 درصد بازار عرضه گوشت و پوست شترمرغ جنوبی در اختیار پرورش دهندگان آن منطقه است.

شترمرغ سومالی
شترمرغ سومالی (Struthio camelus molybdophanes) گونه ای نسبتاً مشخص نسبت به سه مورد قبلی می باشد. این نوع شترمرغ ها فقط در شرق آفریقا یافت می شوند و کم و بیش محدود به منطقه معروف به شاخ آفریقا، کشورهایی مانند کنیا، اتیوپی و سومالی می باشند.

برخلاف زیرگونه های دیگر، ماده ها از نرها بزرگ تر هستند و ساق پای آنها کمی قهوه ای است. این شترمرغ ها یک لکه سفید رنگ دارند و رنگ پرهای ماده به رنگ قهوه ای مایل به قرمز است.

ویژگی بارز دیگر این شترمرغ، رنگ ران و گردن آنها است که به رنگ خاکستری مایل به آبی است و در فصل جفت گیری به رنگ آبی عمیق تغییر می کند. به شترمرغ سومالی شترمرغ گردن آبی نیز گفته می شود.

اگرچه این نوع شترمرغ ها دارای زیستگاهی مشابه با شترمرغ ماسایی می باشند، اما ترجیح می دهد در مناطقی که دارای درختان بلندتر و پوشش گیاهی متراکم هستند، زندگی کنند.

درگذشته جمعیت این نوع شترمرغ ها زیاد بود، اما متأسفانه به دلیل تجزیه های سیاسی در شرق آفریقا و نبود هیچ گونه حفاظت از حیات وحش آن منطقه، شترمرغ های سومالی بیشتر در معرض شکار بی رویه قرار گرفتند.

متوسط وزن گونه های اهلی این شترمرغ به 110 کیلوگرم می رسد و در برخی از کشورهای آفریقایی از گوشت، پوست، تخم و روغن آن بهره گرفته می شود.

شترمرغ عربی
شترمرغ خاورمیانه یا شترمرغ عربی (Struthio camelus syriacus) یکی دیگر از گونه های شناخته شده شترمرغ ها می باشند و تا سال 1966به وفور در مناطقی از سوریه و در شبه جزیره عربستان یافت می شدند.

این نوع شترمرغ ها از نظر اندازه کوچک تر از شترمرغ شمال آفریقا بود. متأسفانه با خشک شدن منطقه و درگیری های نظامی در این مناطق نژاد شترمرغ عربی منقرض گردیده است.

شترمرغ نژاد گردن سیاه
شترمرغ گردن سیاه یک نژاد دو رگه است که حاصل ترکیب شترمرغ شمال آفریقا و شترمرغ جنوبی می باشد. به این نوع شترمرغ ها، سیاه افریقایی نیز گفته می شود. مهم ترین ویژگی این نژاد گردن سیاه و قد کوتاه تر آنها نسبت به دیگر نژادها می باشد.

شترمرغ سیاه آفریقایی جثه فشرده تری دارد و پر و پوست آن نیز با ارزش می باشد. همچنین شترمرغ گردن سیاه گوشت خوبی دارد و عمده شترمرغ های پرورشی از این نوع نژاد می باشند.

شترمرغ استرالیایی (emu)
گونه ای خاص از شترمرغ ها بوده که بومی استرالیا می باشند. این نژاد جثه کوچک تری نسب به نژادهای آفریقایی دارد ولی بزرگ ترین پرنده بومی استرالیا است. شترمرغ استرالیایی دارای گردن و پاهای بلند بوده و رنگ پرهای بدن آن سیاه می باشد.

در حالی که پاهای شترمرغ های نژاد آفریقایی دارای دو انگشت می باشد، ولی پاهای شترمرغ استرالیایی سه انگشت دارد. محدوده طول و قد آنها معمولا بین 150 الی 190 سانتی متر متغیر است. همچنین جنس ماده آن جثه بزرگ تری نسبت به نر دارد.

جمع بندی
شتر مرغ یک پرنده بزرگ و زیبا است، اگرچه تراکم جمعیت این پرندگان بیشتر در قاره افریقا می باشد، اما هم اکنون مزراع پرورش شترمرغ در اقصی نقاط جهان احداث شده و نژادهای گوشتی این پرنده پرورش یافته می شوند.

در حیات وحش این پرندگان زمانی به صورت غیرقانونی برای ساخت لوازم جانبی صنعت مد شکار می شدند که از پوست و پر آنها و همچنین چربی بدن آنها استفاده میشد.

شتر مرغ های گردن قرمز و سومالی هنوز به دلیل ارزش بالای گوشت و تخم این نوع نژاد در حال شکار هستند که باعث شده این نژادها در معرض خطر جدی قرار بگیرند.

هر چند برخی از طرفداران محیط زیست به تکثیر و جوجه کشی از تخم های نطفه دار این نژادها با دستگاه جوجه کشی شترمرغی پرداخته اند و گله های پرورشی را در طبیعت رها نموده اند، اما هنوز هم باید در این خصوص مراقبت های لازم صورت بگیرد تا این نژاد ها به سرنوشت شترمرغ عربی دچار نشوند.