کاربرد لیزر در بیماری های پوستی و زیبایی پوست

راهنمایی که در دست دارید، برمبنای «توصیه های فرهنگستان تخصصی پوست آمریکا» و با اقتباس از کتاب «مراقبت از پوست و مو در سلامتی و بیماری» که تألیف گروهی از متخصصین و پزشکان صاحب نظر در زمینه پوست و مو و زیبایی می باشد، فراهم آمده است.

هدف از تهیه مجموعه ای از راهنماها مانند آنچه که در پیش رو دارید، آگاهی دادن به بیماران در مورد ماهیت بیماری های پوستی و شناخت بایدها و نبایدها و پاسخگویی به انبوه ابهامات و سوالاتی است که معمولاً در ذهن بیماران موج می زنند ولی در وقت کوتاه معاینه در مطب، فرصت پاسخگویی به همه آنها نیست.
امیدواریم با دقت کافی و تمرکز بیشتر به شناخت بیماری خود همت گمارده وتوصیه ها و هشدارها در مورد آن را به خوبی درک نموده و بکار گیرید.
ما نیز آرزو داریم تواسته باشیم گامی هرچند کوتاه، در راه توسعه فرهنگ، دانش و آگاهی مردم در باب آموزش مراقبت از تندرستی برداشته باشیم.

لیزر و کاربرد آن در بیماری های پوستی و زیبایی پوست
لیزر یک نوع نور برانگیخته شده و پر انرژی است که در شرایط عادی در طبیعت دیده نمی شود، ولی با تکنولوژی و وسایل خاص می توان آن را ایجاد کرد. لیزر با نور معمولی تفاوت هایی دارد که این ویژیگی ها باعث توانایی ها و کاربردهای خاص لیزر می شود.
نور معمولی مرکب از چندین انرژی نورانی مرئی و نامرئی است که اشعه ماوراءبنفش با کمترین طول موج ها تا اشعه مادون قرمز با بیشترین طول موج ها را در بر می گیرد. اما لیزر تنها از یک نوع انرژی نورانی با طول موج مشخص ساخته شده است، لذا به آن نور «تک رنگ» هم می گویند. تفاوت دیگر لیزر با نور معمولی انرژی آن می باشد که گاهی حتی چند هزار برابر نور معمولی می تواند انرژی داشته باشد. بالاخره ویژگی سوم لیزر دقت و پایین بودن خاصیت انتشار نور لیزر است. به طوریکه در دستگاه های دقیق لیزر نور تابیده شده در فاصله چند صد متری کاملاً مسیر مستقیم خود را حفظ کرده و شعاع دایره محل تابش در نزدیکی منبع لیزر تقریباً مساوی شعاع تابش در چند صد متری منبع می باشد.

این خصوصیات لیزر باعث شده که کاربردهای فراوانی در صنایع نظامی، غیرنظامی، علوم و تحقیقات و همچنین شاخه های مختلف پزشکی پیدا کند.
کاربرد لیزر در پزشکی و از جمله بیماری های پوستی از حدود 40 سال پیش به صورت تحقیقاتی شروع شده و با آمدن دستگاه های جدیدتر که مؤثرتر و کم عارضه تر هستند جایگاه ویژه و وسیعی در درمان بیماری ها، پیدا کرده است.
مکانیسم انرژی لیزر جذب انرژی نورانی توسط مولکول های بافتی است. همانطوری که در اثر تابش نور خورشید اشیاء به تدریج گرم می شوند، تابش لیزر نیز باعث گرم شدن، داغ شدن و نهایتاً تخریب بعضی مولکول های حساس بافتی می شود. از آنجایی که لیزر تک طول موج می باشد، فقط باعث داغ شدن و تخریب ساختمان های خاصی می شود. در حالی که افزایش حرارت در ساختمان های مجاور که حساس نیستند زیاد قابل توجه نمی باشد. لذا با انتخاب لیزر مناسب و با دانستن ویژگی های بافتی می توان ضایعه مورد نظر را تخریب کرد در حالی که کمترین صدمه ممکن به ساختمان های مجاور آن وارد شود. به طور مثال لیزری که طول موج حدود 585 نانومتر می باشد (Pulse dye laser) بیشتر روی ساختمان های عروقی اثر می کند. لذا در مورد عروق واریسی پوست، ضایعات همانژیومی و لکه ها و خال های عروقی به کار می رود.

کاربرد لیزر در بیماری های پوستی و زیبایی
به طور کلی کاربردهای لیزر را به شکل زیر می توان دسته بندی کرد:

1. درمان ضایعات وخال های عروقی که معمولاً رنگ این ضایعات قرمز روشن و یا تیره می باشد.
2. درمان انواع ضایعات رنگی و رنگدانه ای پوست که شامل خال های رنگی پوست و خالکوبی ها می شود.
3. درمان و کاهش موهای زائد و ناخواسته بدن.
4. کاهش چین و چروک، فرورفتگی ها و جای زخم های ناشی از بعضی بیماری های پوستی از قبیل آکنه
5. درمان بعضی از انواع بیماری های پوستی از قبیل زگیل، جای زخم های برجسته و خارش دار (کلوئید)، ترک های پوستی ناشی از حاملگی و چاقی (striae) و ترمیم زخم و...
6. گاهی نیز از لیزر به عنوان وسیله ای برای برش بافت می توان استفاده کرد. مشابه کاری که تیغ جراحی انجام می دهد با این تفاوت که خونریزی کمتری ایجاد می کند.

انواع دستگاه های لیزر و کاربرد آنها
الف) برای درمان ضایعات عروقی که شامل رگ های واریسی پوست (در صورت، اندام ها و بدن)، لکه های قرمز عروقی و خال های عروقی (گرانولوم پیوژنیکوم) می باشد، لیزرهای
Nd - YaG, (Pulse dye laser) P.D.L، آرگون قابل استفاده هستند که P.D.L مناسب تر می باشد.
ب) برای درمان خال ها و لکه های تیره پوستی (ماه گرفتگی آبی و یا قهوه ای)، خالکوبی ها (آبی، سیاه، گاهی قرمز) از انواع این لیزرها می توان استفاده کرد:

• Q- Switch Ruby
• Q- Switch Alexandrite
• Q- Switch Nd- YAG

ج) برای درمان و کاهش موهای ناخواسته از انواع لیزرهای: Nd- YAG, Diode, Alexandrite, Ruby Laser می توان استفاده کرد. همچنین یک سیستم جدید به نام (I.P.L) Intense Pulse Light که نور پر انرژی معمولی است و از جنس لیز نمی باشد در کاهش موهای ناخواسته مؤثر است.
تأثیر لیزر در کاستن موهای زائد، دایمی نمی باشد.
د) برای کاهش چین و چروک و فرورفتگی های جای زخم آکنه و سایر بیماری ها می توان از لیزرهای CO2 و Erbium YAG استفاده کرد. لیزر CO2 پوست را عمیق تر می تراشد و در کاهش چین و چروک مؤثرتر است ولی عوارض آن از جمله ایجاد جای زخم و لکه های تیره شایع تر می باشد لذا برای کاهش عوارض ناخواسته، Erbium YAG مناسب تر است. نتیجه این لیزرها هیچکدام صد در صد نمی باشد ولی در کاهش عمق چین و چروک و جای زخم ها مؤثر هستند.
ه) انواع مختلف لیزر در درمان بیماری های مختلف پوستی کاربرد دارند ولی باید توجه داشت که برای این بیماری ها، درمان ها و روش های دیگر و ارزانتر نیز وجود دارند، لذا در صورت عدم موفقیت سایر روش ها، می توان نتایج لیزر را نیز امتحان کرد.