تاریخچه پرورش شترمرغ در ایران و جهان

تاریخچه پرورش شترمرغ در ایران و جهان

تاریخچه پرورش شترمرغ - آفریقای جنوبی
تاریخچه پرورش شترمرغ - برای قرن ها تقاضا برای پر شترمرغ موجب کشتار این پرنده می شد و هیچ تلاشی برای بهبود نوع کشتار و فرآوردی آن نیز صورت نگرفت.اولین جوجه درآوری در سال 1857 در آلجریا اتفاق افتاد.در کارو و استان های شرقی آفریقای جنوبی در حوالی 1840 میلادی برای سال های متمادی از شترمرغ برای تولید پر جهت استفاده در دکوراسیون استفاده می شود.ابتکار و نوآوری محققان در طراحی دستگاه جوجه کشی مصنوعی به وسیله آرتور داگلاس در سال 1869 باعث ایجاد یک انگیزه برای مزرعه داران آفریقایی به ویژه در " اوودشورن " در منطقه کارو جهت افزایش تعداد مزرعه های پرورش شترمرغ شد.در عین حال این صنعت در طی سال های 1890 - 1883 و 1894 - 1890 یک دوره رکود را تجربه کرد.اما در دودهه اول قرن بیستم سرمایه گذاری وسیع در این صنعت شده است.به طوریکه درامد حاصل از فروش پر چنان افزایش یافت که باعث ارتقای جایگاه آن به عنوان چهارمین محصول صادراتی آفریقای جنوبی شناخته شد.درآمد حاصله به ویژه در منطقه اوودشون آنقدر افزایش یافته بود که بیشتر مزرعه داران ساختمان هایی بسیار شیک و مجلل با تزینات پر شترمرغ طراحی و بنا کرده بودند که آثار برخی از آنها کماکان باقی مانده است.

میزان سرمایه گذاری انجام شده در حدود یکصد سال گذشته ( ابتدای پرورش صنعتی) و تغییرات انجام شده در آفریقای جنوبی بازار فروش پر با شروع جنگ جهانی اول به شدت افت کرد و مزارع پرورش بشدت تحت تأثیر کاهش تقاضا برای پرکاهش یافت.با وجود این یک انجمن پرورش شترمرغ از میان تعداد معدود مزرعه، دارانی که باقی مانده بودند تشکیل شد تا بر روند بازار به صورت متمرکز برنامه ریزی کنند، ولی انجمن موفق نگردید.با شروع جنگ جهانی دوم استفاده از پر در دکوراسیون و گردگیری موجب رونق دوباره این صنعت شده و همچنین از گوشت نمک سود آن به دلیل ماندگاری بالاتر نیز رونق یافت.
در سال 1945 برای دومین بار انجمن شترمرغ به نام " کاکاال کا جهت کنترل بازار پر در منطقه کارو تشکیل شد.در طول دهه 1950 بازار چرم نیز توسعه پیدا کرد.انجمن با برنامه ریزی توانست تا سال 1959 میلادی تمامی تولیدکنندگان را کنترل و مسوولیت تولید محصولات لوکس و زینتی از چرم شترمرغ را برعهده گرفت.در سال 1963 با ایجاد اولین کشتارگاه صنعتی عملا تولید گوشت نمک سود به هدف اصلی و سپس پر در رده بعدی قرار گرفت.دباغی چرم از سال 1969 در اوودشورن شروع و تا سال 1974 توسعه یافت و یک کشتارگاه جدید نیز در سال 1981 راه اندازی شد.در 10 تا 15 سال اخیر گوشت شترمرغ رونق زیادی پیدا کرده است و مزرعه داران در آفریقای جنوبی به شدت در حال افزایش تعداد گله خود هستند، به طوری که سالانه حداقل 150.000 قطعه پرنده کشتار می شود.اگر چه تولید چرم هدف اولیه این صنعت بوده، اما در طی دهه 1990 میلادی فروش گوشت در حال غلبه بر چرم بود.اگرچه انجمن کاکاال کا توانست بازار شترمرغ را کنترل کند، ولی در سال 1993 به دلیل بی برنامگی در مدیریت کشتار باعث افزایش سریع تعداد پرنده کشتار شده گردید که در بعضی موارد ممکن است تا 300.000 قطعه نیز رسیده باشد.

تاریخچه پرورش شترمرغ - مناطق پرورش در دنیا
وجود چنین درآمدی از فروش محصولات مختلف شترمرغ باعث تحریک سایر کشورها به ویژه در اروپا، امریکا و بخش هایی از آسیا و استرالیا شد.دولت آفریقا جنوبی برای حفظ بازارهای داخلی خود در سال 1906 قانون منع صادرات پرنده زنده و تخم شترمرغ را وضع نمود.و با وجود رکود در بازار بیشتر پرنده ها کشتار شده و تعداد کمی مزرعه پرورش در آمریکا باقی مانده بود بطویکه در سال 1921 براساس آمار تنها 321 قطعه پرنده در آمریکا در مزارع وجود داشت.جمعیت شترمرغ در استرالیا در بین مزرعه داران خیلی کم از گونه های نیمه وحشی این پرنده بود.
از اواسط دهه 1980 میلادی مزارع شترمرغ به طور چشمگیری توسعه پیدا کرد.اگر چه این مزارع در سطح کوچک قرار داشتند و در خارج از آفریقای جنوبی تنها چند مزرعه بزرگ در آمریکا، اروپا و استرالیا وجود داشت.علاقه و اشتیاق به پرورش شترمرغ با حمایت دولیت ها و ورود شترمرغ و تخم نطفه دار دوچندان شد.استرالیایی ها مزارع خود را با وجود گونه های ضعیف و نیمه وحشی توسعه دادند.بیشتر کشورهای اروپایی از سال 1990 با وارد کردن پرنده از آفریقای جنوبی خود را در مسیر بازار محصولات این پرنده گسترش دادند.
کشورهای دیگر آفریقایی نیز مزارع خود را در سال های اخیر توسعه دادند.بیشتر پرنده های مزارع نامبیا از گونه های اوودشورن هستند که بازار را پوشش می دهند.مزرعه داران زیمباوه ایی با گونه هایی بومی خود در حال توسعه این صنعت بوده و اخیرا نیز کشورهای خاورمیانه آمریکایی جنوبی و نیوزلند در حال توسعه این صنعت هستند.
در سال 1997 قانون منع صادرات پرنده و تخم شترمرغ لغو شد و به مزرعه داران اجازه داده شد تا بتوانند پرنده ها را صادر کنند و باعث توسعه مزارع به ویژه مزرعه دارانی که قادر به ارتباط با بازارهای جدید هستند، گردند.

تاریخچه پرورش شترمرغ در ایران
ورود هر صنعت نوپایی به کشور نیاز به تحقیقات اولیه در این زمینه دارد.به طور نمونه، چین همزمان با ایران پرورش شترمرغ را آغاز کرد در حالی که در یک برهه 10 ساله پیش از آن تحقیقات خود را انجام داده بود و با ظرفیت بالا واردات این پرنده را آغاز کرد اما در ایران همزمان با واردات، تحقیقات و تولید آن شروع شد.چین اکنون سالانه 100000 قطعه شترمرغ تولید می کند در صورتی که ما در ایران تولید آنچنانی نداریم و هنوز وارد کننده هستیم. قفل این صنعت 18 سال پیش در ایران باز شده ولی هنوز گوشت شترمرغ به طور چشمگیری بازار خود را پیدا نکرده است، و سرانه مصرف گوشت شترمرغ در ایران به ازا هر نفر در حال حاضر فقط 150 - 100 گرم است.اگر چه با وجود افزایش قیمت در سایر گوشت ها به ویژه گوشت قرمز به دلیل کاهش تفاوت بین گوشت قرمز و گوشت شترمغ کاهش یافته و تقاضا برای آن در حال افزایش است.بازار شتر مرغ در ایران فعلا در مرحله و تکثیر است و فاز نهایی آن که صادرات و مصرف است در صورتی تداوم صنعت و سود آوردی در آینده نزدیک آغاز خواهد شد.البته کارگزار این صنعت در ایران بخش خصوصی است.صنعت پرورش شترمرغ در ایران از سال 1373 شروع و پایه گذاری شده و تا کنون گسترش و پیشرفت موفقیت آمیزی در اکثر نقاط کشور داشته است.در سال های اولیه جوجه و یا تخم نطفه دار از خارج کشور وارد و پس از پرورش، در سنین مختلف به فروش می رسیدند.اکنون ایران خود تخم شترمرغ، جوجه و مولد مادر تولید می نماید و استان هایی چون تهران، اصفهان، مرکزی و گلستان بیشتری تعداد مزرعه را دارند.
از آنجا که این صنعت در کشور در حال فراگیر شدن می باشد، ضرورت راه اندازی صنایع جانبی آن از قبیل کشتارگاهها، صنایع بسته بندی، کارگاه های دباغی پوست جهت صادرات آنها اجتناب ناپذیر است و موجب خواهد شد این صنعت پایدار، اشتغال زا و قابل رقابت با دیگر کشورها معنی پیدا کند.

تاریخچه پرورش شترمرغ - اقلیم مناسب پرورش شترمرغ
شترمرغ حیوانی بسیار مقاوم، با قابلیت سازگاری بالا با شرایط محیطی جدید است و علی رغم اینکه زیستگاه آن مناطق گرم و حاره ای و استپی آفریقاست اما پرورش آن حتی در برخی نواحی سردسیر مانند کشور سوئد نیز صورت می گیرد.تطابق کامل با هر نوع آب و هوا به طوری که براساس گزارشات مختلف کارشناسان در مناطق مختلف کشور در دمای 15 - تا 50 + درجه سانتی گراد به راحتی زندگی کرده و نسبت به کم آبی و خشکی هوا مقاوم می باشد.نکته قابل توجه حداکثر بازدهی با استفاده از امکانات موجود است.از آنجا که تولید محصولات با کیفیت بالا برای رقابت در بازارهای جهانی حائز اهمیت است و با توجه به اینکه ما در صنعت پرورش شترمرغ در ابتدای راه قرار داریم بهتر است با برنامه ریزی دقیق، احداث و توسعه واحد های شترمرغ در مناطقی انجام گیرد که در در آینده، اولا امکان گسترش بیشتر آن فراهم باشد ثانیا محصولات تولیدی را با هزینه پایین و حداکثر کیفیت و بازده به بازار عرضه کنیم تا بتوانیم در بازارهای جهانی با محصولات تولیدی سایر کشورهای جهان که از زمانهای دور به طور تخصص در پرورش شترمرغ فعالیت داشته اند، قدرت برابری و رقابت داشته باشیم.شایان ذکر است که برای بالا بردن توان و افزایش تولیدات این پرنده و سازگاری اش با شرایط آب و هوایی در نقاط مختلف کشور، نیاز به تحقیقات علمی گسترده ای است.

تاریخچه پرورش شترمرغ - پیش بینی بازار محصولات شترمرغ در آینده
دانشمندان پیشنهاد دادند که صفات تولید از جمله باروری، جوجه در اوری و زنده مانی جوجه ها جهت به دست آوردن بیشترین سود به طور چشمگیری افزایش یابد.
آنها دو سوال کلیدی را مطرح کردند: 1- کشش و تقاضا برای چرم شترمرغ چگونه می باشد ؟ 2-با افزایش قیمت نهاده های اولیه در بازار قیمت چرم شترمرغ را چقدر می توان افزایش داد ؟اگر چه این سوالات بیشتر یک پیش بینی بازار محصولات شترمرغ است، اما رکود جهانی اخیر در این صنعت باعث بی اعتمادی مزرعه داران در تولید شده که یکی از دلایل این مساله تولید بیش از حد در افریقای جنوبی و تولید کننددگان جدید است.با توجه به بازارحساس این صنعت، دیمینگ و همکاران پیشنهاد دادند که با دعوت بازاریابان فعال در این صنعت باید بازارهای جدید را توسعه داد و مصرف گوشت شترمرغ را به بازارهای جدید معرفی کرد.نکته قابل توجه این است که اگر چه قیمت ها برای محصولات شترمرغ بالا بوده، اما حجم معاملات کوچک است، لذا با کاهش قیمت ها احتمالا بتوان حجم معاملات را بالا برد و بازارهای بیشتری را توسعه داد.مشکلات اخیر اگرچه باعث کاهش تعداد پرنده و مزارع شترمرغ شده است، اما دیمینگ معتقد است که با توجه به این مشکلات هنوز قابلیت های ویژه ای در افریقای جنوبی وجود دارد.