انواع نخ های بخیه در جراحی

نخ های بخیه براساس ضخامت آن ها دسته بندی می شوند و بین 7 تا 11/0 در حال حاضر موجود است.

نخ های بخیه هر چه به عدد صحیح بزرگ تری خوانده شوند ضخامت آن ها بیشتر می شود و بالعکس هرچه تعداد بیشتری صفر خوانده شوند نازکتر می شود به عنوان مثال نخ هفت، ضخیم ترین نخ و 11/0 نازکترین نخ محسوب می گردد.

میزان ضخامت نخ در میزان انعطاف نخ نیز تأثیر دارد و هرچه میزان نازکی نخ بیشتر باشد انعطاف آن بیشتر است.میزان آسیب ناشی از نخ بخیه نیز به سایز آن ها بستگی دارد و هرچه نخ ظریف تر باشد میزان آسیب بافتی آن کمتر است.اسکار ناشی از بخیه در نخ های ضخیم تر خیلی بیشتر از نخ های نازک تر است، البته به نوع نخ نیز می تواند بستگی داشته باشد.

انواع نخ های بخیه در جراحی:

نخ های قابل جذب:

نخ های قابل جذب طبیعی
نخ های قابل جذب ساده یا پلین (PLAIN)
نخ قابل جذب کرومیک یا کاتگوت کرومیک (CHROMIC)
نخ قابل جذب کلاژن (COLLAGEN)

نخ های قابل جذب غیر طبیعی و مصنوعی
نخ ویکریل (پلی گلاکتین)VICRL

نخ های غیر قابل جذب:

نخ های غیر قابل جذب طبیعی
نخ سیلک خالص virgin silk
نخ سیلک روکش دار dermal silk
نخ پنبه ای cotton
نخ کتانی linen
نخ سیمی ضد زنگ stainless steel or wire

نخ های غیر قابل جذب مصنوعی
نخ نایلون
نخ نایلون تک رشته ای ethilon and dermalon
نخ نایلون چند رشته ای بدون روکش نورالون nurolon
نخ نایلون چند رشته ای روکش دار سرجی لون surgilon

مواد سازنده نخ های جراحی
کاتگوت از مواد کلاژن تهیه شده از زیر مخاط روده گوسفند یا بافت سروزی روده گاو ساخته می شود. شماره این نخ ها بین 3 تا 7-0 است. کاتگوت به وسیله آنزیم های بدن جذب می شود، بنابراین به عنوان جسم خارجی در بدن باقی نمی ماند

: میزان جذب آن بستگی به عوامل زیر دارد

* نوع بافت: کاتگوت در بافت های سروزی و مخاطی سریعتر و در چربی زیر پوست آهسته تر جذب می شود.

* وضعیت بافت: زمانی که در بافت عفونتی وجود داشته باشد، سرعت جذب افزایش می یابد.

* وضعیت سلامت بیمار: در بیماران دچار سوء تغذیه یا بافت های آزرده سریعتر جذب می شود. در بیماران پیر یا ناتوان ممکن است به مدت طولانی باقی بماند.

انواع کاتگوت Catgut:

* کاتگوت ساده Plain Catgut: نسبتا سریع و معمولا در فاصله5-10 روز قدرت استحکام خود را از دست می دهند و در فاصله 70 روز در بافت های بدن هضم و جذب می شوند.برای لیگاتور عروق کوچک و بخیه زدن چربی زیر پوست بکار میرود. در اندازه های 3 تا 5-0 وجود دارد.رنگ طبیعی آن زرد است اما ممکن است با رنگهای آبی یا سیاه رنگ آمیزی شود.در جراحی های زیبایی صورت ممکن است این نخ در پوست استفاده شود چون بیشتر از یک هفته نیاز به وجود بخیه در صورت نیست.

* کاتگوت کرومیک Chromic Catgut: نخ های ساده را در نمک کرومیک قرار می دهند و به این وسیله مدتجذب آن را افزایش می دهند. در لیگاتور عروق بزرگ و در بافتهایی که نمی توان از نخ های غیر قابل جذب به دلیل خاصیت سنگ سازی آن استفاده کرد، ک بکار میرود(مثل دستگاه ادراری و کیسه صفرا)

این نخ ها برای فاشیا(فاسیا) مناسب نیستند، چرا که قدرت کشش آن سریع از بین میرود.اگر میزان جذب آن طبیعی باشد زخم را به مدت 14 تا 21 روز محافظت می کند و در طول 90 روز به طور کامل جذب می گردد.اندازه های آن از 3 تا 7-0 است و ممکن است با رنگ های قهوه ای رنگ آمیزی شود.

* کلاژن Collagen: از فیبرهای کلاژن تاندن گاو گرفته می شود.شماره آن لز 4-0 تا 8-0 است. قابلیت انعطاف خوبی دارد و بیشتردر جراحی های چشم مورد استفاده قرار می گیرد.

نکته:

این بخیه ها در پاکت های حاوی مایع، معمولا آب یا الکل، برای حفظ قابلیت انعطاف آن نگهداری می شود.

بهمین خاطر هم به محض خارج شدن از پاکت، باید مورد استفاده قرار گیرد. اگر به مدت طولانی بدون استفاده بماند الکل آن تبخیر شده و قابلیت انعطاف آن از بین می رود.

نخ ویکریل (پلی گلاکتین) Vicryl Suture
این نخ قابل جذب می باشد.جذب نخ و پوشش آن توسط هیدرولیز است. این نخ در مدت 14 روز حدود 65% توانایی کشش خود را از حفظ می کند و در بیست و یک روز حدود 40% باقی مانده و در زمان حدود 56 تا 70 روز بعد از مصرف توده نخ از بین می رود.

با اینکه این نخ چندرشته ای است ولی با پوشش خود صاف تر شده، عبور از نسج آسان می گردد.

این نوع نخ نسبت به کاتکوت ساده و کرومیک که در موارد بخیه زدن جدار های پرچرب لیز می خورند، به آسانی در دست جراح جمع و جور می گردد.

این نخ را در مواردی که برای بستن پوست و یا ملتحمه چشم استفاده می شود، به علت ایجاد تحریک موضعی لازم است قبل از هفت روز خارج کرد.

از این نخ در مواردی که بافت ها تحت کشش هستند و بهم نمی رسند نمی توان استفاده کرد.

برای بستن جدار شکم (فاسیا) استفاده نمی شود و مصرف آن در بافت های قلبی - عروقی و اعصاب تایید نشده است ولی موارد استفاده آن در لیگاتور و بخیه در نقاطی که نخ قابل جذب مناسب باشد، می باشد.

نخ های غیر قابل جذب NonabsorbableSuture
نخ هایی که از پیله کرم ابریشم تهیه می شوند. موم و مواد چسبناک را از روی رشته های نخ تمیز کرده ورشته ها بهم تابیده می شوند و به صرت چند رشته ای تهیه می شوند.معمولا چون رشته های بهم تابیده قدرت و استحکام بیشتری دارند. بیشتر مورد استفاده قار می گیرند. این نخ ها معمولا به رنگ سیاه هستند، اما ممکن است به رنگ سفید نیز وجود داشته باشند. اندازه آنها از 5 تا 9-0 است. نخ سیلک حقیقتا غیر قابل جذب نیست و معمولا این نخ بعد از گذشت یک سال قدرت استحکام خود را از دست می دهد و بعد از دوسال ناپدید می شود. این نخ محافظ خوبی برای زخم است، به خصوص هنگامی که بیمار می خواهد سیعتر راه بیفتد. در بافت کمتر از کات گوت عکس العمل ایجاد می کند، اما مانند بقیه نخ های غیر قابل جذب کاملا به عنوان یک ماده بی جان در بدن عمل نمی کند. به طور مکرر در بافت سروزی دستگاه گوارش و دوختن فاسیا به شرطی که عفونت نداشته باشد مورد استفاده قرار می گیرد.

سیلک خالص Virgin Silk: سیلک خالص به صورت چند رشته ای بهم تابیده شده و نخ های شماره 8-0 و 9-0 را میسازد و برای نزدیک کردن بافت های نرم بکار میرود، به خصوص در جراحی های چشم.

این نخ ها به رنگ سیاه یا سفید وجود دارند.

سیلک روکش دار Dermal Silk: از رشته های نخ سیلک به وسیله ژلاتین یا مواد پروتئینی دباغی می شود و به صورت روکش روی رشته های نخ قرار می گیرد معمولا برای بخیه پوست مورد استفاده قرار می گیرد. به خصوص در نواحی که به کشش بیشتر پوست است و برداشتن این نوع بخیه ها هم بسیار آسان است. به رنگ سیاه در شماره های 0 تا 5-0 وجود دارند.

نخ پنبه ای Cotton: از فیبرهای سلولز طبیعی ساخته می شوند. که به صورت نخ های تابیده شده و به شکل های چندرشته ای اند. اندازه آنها از 1 تا 5-0 است. معمولا سفید هستند ولی ممکن است به رنگ صورتی یا آبی رنگ هم رنگ آمیزی شوند. این نخ ضعیفترین نخ غیر قابل جذب است. در حالی که اگر خیس شود قدرت استحکام آن افزایش می یابد برعکس سیلک. قبل از استفاده از این نخ ها باید آنها را خیس کرد، خیس کردن باعث افزایش 10% به قدرت استحکام نخ می شود. مانند سیلک در اکثر بافت های بدن به صورت لیگاتور یا بخیه مورد استفاده قرار می گیرد اما همانند سیلک مفید نیست.

نخ کتانی Linen: نخ کتان از فیبر خام کتان ساخته می شود. این نخ ها روی هم تابیده شده و روی آن روکش های مخصوصی جهت انعطاف پذیر کردن آن و نرم بودن در هنگام عبور از بافت، کشیده می شود. قدرت استحکام آن کمتر از تمام نخ های غیر قابل جذب است. اندازه های 0 تا 2-0 وجود دارد. بیشتر در جراحی دستگاه گوراش مورد استفاده قرار می گیرد.

نخ های فولادی ضد زنگ یا نخ های سیمی Stainless Steel or Wire:از آلیاژ فلز آهن با کربن کم ساخته می شود.فرمول این نخ ها شبیه فزاتی است که برای ساخت پروتز و مواد کاشتنی استفاده می شود.این نخ ها در جراحی های توراکس، در ترمیم تاندون، در عمل های ارتوپدی و جراحی اعصاب و بستن زخم های جراحی عمومی استفاده می شوند.

نخ های غیر قابل جذب مصنوعی
با اینکه نخ سیلک به عنوان نخ غیر قابل جذب اکثریت استفاده را دارد، نخهای غیر قابل جذب مصنوعی مورد استفاده قرار می گیرند. چرا که فوائد منحصر به فرد را در خیلی از موقعیت های جراحی برای آن ارائه می دهند. این نخ ها دارای قرت استحکام زیادتری نسبت به سیلک هستند و کمتر باعث واکنش در بافت می شوند. گره زدن با اکثریت این نخ ها مشکل تر از سیلک است. دوام و حساسیت کمتر در بافت، سختی گره زدن این نخ ها را نادیده گرفته و از آن استفاده می کنند. این فوائد ممکن است، مهم تر از اشکالات این نخ ها باشد.

نایلون: از پلی مر پلی آمید که از سنتز زغال، هوا و آب مشتق می شود، تهیه می گردد که کمترین عکسالعمل را در بافت ایجاد می کند.دارای قدرت استحکام بسیار بالایی است، اما استحکام آن به وسیله هیدرولیز در بافت به میزان 15 تا 20 درصد درسال کاهش می یابد. این نخ در همه بافت های بدن جایی که استفاده از نخ های غیر قابل جذب قابل قبول است، استفاده می شود. مگر زمانی که نیاز به محافظت طولانی در نواحی بدخیم بافت وجود دارد. این نخ ها به سه شکل تک رشته ای، چند رشته ای بدون روکش و چند رشته ای روکش دار وجود دارند.

نایلون تک رشته ای: به رنگ سیاه، آبی یا سبز در اندازه های 2 تا 11-0 وجود دارد. کوچک ترین سایز آن در عمل های خیلی ظریف مورد استفاده قرار می گیرد. این نخ ها در عمل های چشم هم مورد استفاده قرار می گیرند. چرا که قابلیت ارتجاعی آن بسیار مطلوب است اندازه های بزرگ تر در بخیه پوست به خصوص در جراحی های پلاستیک زمانی که زیبایی هم مهم است و در بخیه های محافظ مورد استفاده دارد. مرطوب کردن نخ های تک رشته ای قابلیت انعطاف آن را بیشتر می کند و استفاده از آن آسانتر از نخ ها خشک است.

نایلون چند رشته ای بدون روکش نورالون: به رنگ سیاه یا سفید وجود دارد از نظر ظاهر استفاده از آن مثل سیلک است. اما محکمتر است و عکس العمل کمتری را در بافت ایجاد می کند. اندازه آن از 1 تا 7-0 می باشد و در همه بافت های بدن که نیاز به نخ های غیر قابل جذب است استفاده می شود.

نایلون چندرشته ای روکش دار سرجی لون: روکش از جنس سیلیکون دارد که عبور آن را از بافت آسانتر می کند و بقیه خصوصیات آن شبیه سیلک و نایلون چندرشته ای بدون روکش است.

پلی پروپیلن، پلی اتیلن و پولیستر از انواع دیگر نخ های غیرقابل جذب مصنوعی هستند.