برای آشنایی با انواع خاموت و ویژگی های آن ها بهتر است در ابتدا یک تعریف کلی از آن داشته باشیم. خاموت به چارچوب هایی گفته می شود که از مفتول فولادی با مقاومت بالا در ساخت آن ها استفاده می شود. خاموت نوعی میلگرد آرماتور عرضی می باشد. با این مقدمه در ادامه این مطلب به بیان توضیحات تکمیلی در مورد انواع خاموت خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
خاموت چیست؟
در آرماتوربندی میلگردها به دو دسته طولی و عرضی تقسیم بندی می شوند. میلگردهایی که در تیر یا ستون قرار می گیرند، میلگرد طولی و به میلگردهایی که در راستای عمود بر این میلگردها نصب شده و به عنوان میلگردهای مکمل شناخته می شوند، میلگردهای عرضی می گویند. خاموت ها در دسته میلگردهای عرضی قرار می گیرند. بنابراین می توان گفت خاموت نمونه ای از میلگردهای آرماتور عرضی است که از آن در جهت جلوگیری از بیرون زدگی آرماتورهای طولی استفاده می شود.
این گونه میلگردها معمولا از خم 45 یا 90 درجه برخوردار می باشند. استفاده از خاموت در سازه های بتنی می تواند در بالا بردن مقاومت سازه نقش داشته باشد. از آن جایی که آرماتورهای طولی به تنهایی برای مقاومت در برابر نیروی کششی زلزله کافی نیستند، استفاده از آرماتورهای عرضی نقش مهم و کلیدی دارد.
آن چه که در ساخت خاموت از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و باید به آن توجه شود، به کارگیری میلگردهایی است که تاکنون از آن ها استفاده ای نشده باشد. اهمیت این امر در استحکام و استاندارد خاموت ها نقش بسزایی دارد. میلگردهای کار کرده عموما سرخ رنگ بوده و برای استفاده در ساخت خاموت مناسب نیستند.
نحوه ساخت خاموت
ساخت خاموت با استفاده از فرآیند نورد گرم انجام می شود. مراحل انجام این کار به این شکل است که در ابتدا، میله های فولادی را با استفاده از غلطک به شکل میله ای توپر در می آورند. آن چه که در این جا خواهیم داشت یک آرماتور طولی می باشد. سپس برای تبدیل آرماتور طولی به یک آرماتور عرضی که همان خاموت نامیده می شود، میلگرد را در زاویه 90 یا 135 درجه خم می کنیم.
میلگردهایی که از زاویه خم 90 درجه برخوردار می باشند، خاموت ساده و به میلگردهایی با زاویه خم 45 یا 135 درجه خاموت مهندسی گفته می شود. در میان این دو خاموت، خاموت های مهندسی باعث ایجاد مقاومت سازه در برابر نیروهای ناشی از زلزله می شود.
انواع خاموت
همان گونه که در بالا اشاره شد، خاموت ها در دسته آرماتورهای عرضی قرار می گیرند و به عنوان میلگردهای مکمل از بیرون زدگی میلگردهای طولی در هنگام وقوع زلزله جلوگیری به عمل می آورند. اندازه و قطر میلگردها دارای استاندارد ویژه ای بوده و نباید از حد مجاز کم تر باشد. بر اساس این استاندارد، قطر خاموت نباید کم تر از 6 میلی متر باشد. هم چنین در صورتی که فاصله دو آرماتور از 15 سانتی متر بیش تر باشد، باید از یک آرماتور عرضی در بین آن ها استفاده کرد.
کاربرد خاموت
استفاده از خاموت در ساخت سازه های بتنی کاربردهای متفاوتی دارد که از جمله می توان به افزایش مقاومت فشاری، بالا بردن انعطاف پذیری ستون، جلوگیری از خم شدن میلگرد اصلی در ستون، جلوگیری از حرکت میلگرد اصلی در زمان بتن ریزی و بهبود عملکرد میلگرد موجود در ستون اشاره کرد.