همه چیز درباره سمعک

سمعک چیست؟

به این سوال از دو دیدگاه می توان جواب داد؛ یکی از دیدگاه علم پزشکی و دیگر از دیدگاه علم الکترونیک.

از نظر علم پزشکی سمعک چیست؟

سمعک (Hearing Aid) وسیله پزشکی است، که به بهبود شنوایی افراد کم شنوا کمک می کند.

از نظر علم الکترونیک سمعک چیست؟

سمعک وسیله الکترونیک کوچکی است، که صدا را تقویت می کند و از سه قسمت اصلی (میکروفون، تقویت کننده و رسیور) تشکیل شده است.

به طورکلی، سمعک دستگاه کوچک و پیشرفته ای است، که از طریق تقویت صدا باعث بهبود شنوایی افراد کم شنوا می شود.

در بیشتر کشورها، سمعک ها جزو وسایل پزشکی طبقه بندی می شوند و توسط قوانین و مقررات مربوط به سازمان های بهداشتی و درمانی آن کشور ارزیابی و نظارت می شوند.

بر طبق قوانین سازمان غذا و دارو آمریکا دستگاه های تقویت کننده صدا از قبیل تقویت کننده صدا شخصی (Personal Sound Amplification Products) یا سایر دستگاه های ساده و معمولی تقویت کننده صدا را نمی توان، تحت عنوان سمعک تبلیغ و فروخت.

دستگاه های تقویت کننده صدا شخصی (PSAP) به منظور تقویت صداهای محیطی برای افرادی که مشکل شنوایی ندارند، طراحی شده اند.

اما سمعک ها تقویت کننده های پیشرفته ای هستند، که با توجه به نوع و میزان کم شنوایی و همچنین سبک زندگی فرد طراحی، قالب گیری، تجویز و تنظیم می شوند.

سمعک های جدید یک کامپیوتر خیلی کوچک هستند، که داخل مجرای گوش یا پشت گوش قرار می گیرند.

تکنولوژی های خیلی زیادی داخل آنها قرار دارد!

اما به طور کلی سمعک ها سه قطعه اصلی دارند:

میکروفون
تقویت کننده
رسیور
میکروفون امواج صوتی دریافت شده را به سیگنال های الکتریکی تبدیل می کند.

تقویت کننده که یک آمپلی فایر خیلی پیشرفته می باشد، سیگنال های الکتریکی را تقویت می کند.

رسیور، بلندگو خیلی کوچکی است که سیگنال های الکتریکی را به امواج صوتی تبدیل کرده و به گوش انتقال می دهد.

همه سمعک ها با باتری کار می کنند. طول عمر باتری سمعک بستگی به تکنولوژی به کار رفته در آن دارد.

باتری های کوچک تر طول عمر کوتاه تر و باتری های بزرگ تر طول عمر بیشتری دارند.

میانگین طول عمر باتری سمعک از 5 تا 15 روز می باشد.

سمعک ها از نظر شکل ظاهری و تکنولوژی به کار رفته در آنها انواع مختلفی دارند.

انتخاب بهترین سمعک برای شما بستگی به نوع و میزان کم شنوایی شما و سبک زندگی شما دارد.

همانطور که در قسمت خرید سمعک توضیح داده شد، سمعک باید توسط شنوایی شناس تجویز شود.

نحوه دریافت سمعک
خوشبختانه تکنولوژی سمعک ها خیلی پیشرفته شده اند و از نظر اندازه هم خیلی کوچک شده اند. اکنون سمعک ها متناسب با نیازهای افراد کم شنوا طراحی می شوند و این امکان را به افراد کم شنوا می دهند تا همانند سایرین در همه جنبه های زندگی فعال و با اعتماد به نفس مشارکت داشته باشند.

دریافت سمعک دارای 3 مرحله است:

تشخیص
مرحله اول تست شنوایی سنجی است. در این مرحله شنوایی شناس بعد از معاینه اتوسکوپی تست شنوایی سنجی تن خالص و گفتار و در صورت نیاز سایر تست های مربوط به شنوایی را برای شما انجام می دهد. شنوایی شناس بر اساس نتایج این تست ها، درباره نوع و میزان کم شنوایی و همچنین تأثیر کم شنوایی بر توانایی ارتباط شما با دیگران و سایر عوارض آن توضیحات لازم را برای شما ارائه می دهد. اگر نیاز به درمان دارویی یا جراحی داشتید، شما را به متخصص گوش و حلق و بینی ارجاع می دهد.

مشاوره
بعد از تشخیص نوع و میزان کم شنوایی، شنوایی شناس در مورد انواع سمعک از نظر طراحی و تکنولوژی و این که شما باید چه انتظاراتی از سمعک تان داشته باشید، به شما مشاوره های لازم را می دهد. سپس شما و شنوایی شناس با توجه به نوع و میزان کم شنوایی و همچنین سبک زندگی، نیازهای شنیداری و بودجه شما در مورد انتخاب سمعک مناسب تصمیم گیری می کنید. بعد از تصمیم گیری در مورد مارک، مدل و قیمت سمعک، قالب گیری از گوش ها شما انجام می شود.

تنظیم و تحویل سمعک
ساخت قالب سمعک پشت گوشی یا سمعک نامرئی معمولا 3-1 روز طول می کشد، مرحله بعدی تنظیم و تحویل است. ابتدا قالب یا پوسته سمعک از نظر اندازه و راحتی در گوش بررسی می شود، قالب سمعک نباید باعث ناراحتی در گوش شود. سپس سمعک بر اساس آستانه های شنوایی شما تنظیم و برنامه ریزی می شود. طرز استفاده، نگهداری و شرایط گارانتی در این جلسه برای شما توضیح داده می شود. همچنین در این جلسه، شما می توانید گذاشتن و برداشتن سمعک بر روی گوش و تعویض باتری سمعک را بعد از آموزش تمرین کنید.

بعد از دوره سازگاری و عادت پذیری که معمولا یک تا دو هفته طول می کشد، توصیه می شود برای تنظیم مجدد به شنوایی شناس خود مراجعه کنید. در این جلسه، شنوایی شناس به سوالات شما پاسخ می دهد و برای اینکه شما حداکثر سودمندی را از سمعک تان تجربه کنید، ممکن است شنوایی شناس تنظیمات سمعک شما را کمی تغییر دهد.

انتظارات و استفاده مستمر: کلیدی برای موفقیت

هنگام تجویز و تهیه سمعک بهتر است، این نکات را به ذهن بسپارید تا بدانید سمعک برای بهبود شنوایی شما چه کارهای می تواند و چه کارهایی نمی تواند انجام دهد:

بهبود شنوایی: بدون در نظر گرفتن اینکه سمعک شما از نظر تکنولوژی تا چه حدی پیشرفته است (به استثنای برخی موارد)، بیشتر سمعک ها نمی توانند شنوایی شما را به حد طبیعی بازگردانند. سمعک ها مثل سایر پروتزها باعث می شوند تا عملکرد عضو یا حس مربوطه به میزان زیادی بهبود یابد، اما نمی توانند عملکرد طبیعی داشته باشند.

نوع و میزان کم شنوایی: عملکرد سمعک ها با توجه به نوع و میزان کم شنوایی افراد متفاوت است. به طوری که میزان رضایت مندی شما از سمعک خیلی به نوع و میزان کم شنوایی شما بستگی دارد. معمولا 95 درصد افراد کم شنوا می توانند از سمعک استفاده کنند، اما میزان رضایت مندی و بهره مندی از سمعک در افراد مختلف با توجه به کم شنوایی آنها متفاوت است.

شنوایی در محیط های پُر سر و صدا: هیچ سمعکی تولید نشده تا همه صداهای محیطی را فیلتر کند. با توجه به سطح تکنولوژی سمعک ها، برخی از آنها انواع نویزهای محیطی را کمتر تقویت می کنند و باعث می شوند تا شما در محیط های پُر سر و صدا احساس راحتی بیشتری داشته باشید.

اندازه و راحتی: قالب یا پوسته سمعک نامرئی باید اندازه و مناسب گوش شما باشد، به طوری که بعد از مدتی احساس نکنید که در گوش های شما سمعک وجود دارد. هنگام استفاده از سمعک نباید درد، خونریزی و زخم را احساس کنید. البته هفته اول شما وجود آن را در گوش تان احساس می کنید، اما این احساس بعد از یک هفته برطرف می شود.

صداها: سمعک ها باعث می شوند که شما:

1) صداهای آهسته را بشنوید (مانند صدای کودکان، گفتار آهسته و سایر صداهای آهسته) که بدون سمعک این صداها را نمی شنیدید.

2) از شنیدن صداهای بلند و آزاردهنده جلوگیری می کنند، البته صداهای خیلی بلند که برای افراد طبیعی آزاردهنده هست، ممکن است برای شما هم غیرقابل تحمل و ناراحت کننده باشد.

سوت یا فیدبک: هنگامی گذاشتن سمعک داخل گوش، شنیدن صدای سوت طبیعی است (البته بیشتر سمعک ها بعد از چند ثانیه شروع به کار می کنند و این تاخیر باعث می شود تا صدای سوت شنیده نشود). اگر سوت سمعک بعد از قرار گرفتن سمعک داخل گوش ادامه داشت، احتمالا سمعک به طور کامل داخل گوش قرار نگرفته یا اینکه قالب سمعک اندازه گوش شما نیست.

احساس رضایت: حداقل روزی 8 ساعت و به صورت مستمر از سمعک تان استفاده کنید. استفاده مستمر از سمعک سبب می شود تا کیفیت زندگی شما بهبود یابد و شما از سمعک تان احساس رضایت کنید.

دوره آزمایشی: چنانچه امکان استفاده از سمعک برای چند روز برای شما فراهم شده، شما می توانید مزایای استفاده از سمعک و انتظارات منطقی از سمعک را تجربه کنید و سپس تصمیم بگیرید. شایان ذکر است در سمعک ساعی این دوره به مدت 7 روز برای شما در نظر گرفته شده است.

دوره عادت پذیری: در دوره عادت پذیری (سازگاری) به آموزش ها و توصیه های شنوایی شناس خود به دقت توجه کنید. بیشتر افراد قبل از اینکه به طور کامل از مزایای سمعک شان بهره مند شوند، نیاز به طی کردن دوره عادت پذیری دارند (این دوره ممکن است چند روز تا یک ماه طول بکشد).

سمعک چگونه کار می کند؟
سمعک ها عمدتا در بهبود شنوایی و درک گفتار افراد دارای کم شنوایی انتقالی و حسی عصبی سودمند هستند. کم شنوایی انتقالی معمولا در اثر آسیب پرده گوش، استخوانچه های گوش میانی و کم شنوایی حسی عصبی در اثر آسیب به سلول های حسی کوچکی بنام سلول های موئی اتفاق می افتد. این آسیب ها ممکن است در اثر عفونت، بیماری ها، افزایش سن، نویز یا داروهای خاصی به وجود آید.

سمعک ارتعاشات صوتی را تقویت می کند. سلول های موئی باقیمانده ارتعاشات بزرگ تر را کشف کرده و آنها را به سیگنال های عصبی تبدیل می کنند، سپس این سیگنال ها به مغز ارسال می شوند. آسیب بیشتر به سلول های موئی، موجب کم شنوایی شدیدتر و نیاز به تقویت بیشتر توسط سمعک است. البته محدودیت های عملی در میزان تقویت سمعک نیز وجود دارد. همچنین، در مواردی که گوش داخلی کاملا آسیب دیده باشد، حتی ارتعاشات صوتی بزرگ نیز به سیگنال عصبی تبدیل نمی شوند. در این موارد، سمعک کارایی لازم را ندارد.

انواع سمعک
1. سمعک های داخل گوشی

• سمعک نامرئی IIC

• سمعک نامرئی CIC

• سمعک داخل کانال ITC

• سمعک داخل گوشی ITE

2. سمعک های پشت گوشی

• سمعک پشت گوشی BTE

• سمعک پشت گوشی میکرو Micro

• سمعک RIC

• سمعک RITE

آیا همه سمعک ها به یک شیوه کار می کنند؟
سمعک ها با توجه به قطعات الکترونیک به کار رفته در آنها به طور متفاوتی کار می کنند. سمعک ها از نظر تکنولوژی به دو دسته اصلی آنالوگ یا دیجتیال تقسیم می شوند.

آنالوگ: سمعک های آنالوگ امواج صوتی را به سیگنال های الکتریکی تبدیل می کنند، سپس این سیگنال ها تقویت می شوند. سمعک های آنالوگ، قابل برنامه ریزی و نیمه دیجیتال (دیجیتال تریمری) در این گروه قرار می گیرند. مدارات آنالوگ را می توان در انواع سمعک ها استفاده کرد. سمعک های آنالوگ معمولا قیمت پایین تری نسبت به سمعک های دیجیتال دارند و در حال حاضر این سمعک ها توسط کمپانی های بزرگ سمعک تولید نمی شوند.

دیجیتال: سمعک های دیجیتال امواج صوتی را قبل از تقویت به کدهای عددی، مشابه کد دو تایی کامپیوتر تبدیل می کنند. به علت اینکه کدها شامل اطلاعاتی درباره زیر و بمی و بلندی صدا هستند، سمعک را می توان طوری تنظیم کرد، که برخی فرکانس ها را بیشتر تقویت کند. سمعک های دیجیتال به شنوایی شناس امکانات تغییرات بیشتری در تنظیم سمعک برای نیازهای شنیداری استفاده کننده و محیط های شنیداری خاص می دهد. همچنین این سمعک ها را می توان برنامه ریزی کرد تا تمرکز کنند، روی صداهایی که از جهت مشخصی می آیند. مدارات دیجیتال را می توان در انواع سمعک ها استفاده کرد. سمعک های 100% دیجیتال، سمعک هوشمند و هوشمند وایرلس در این گروه طبقه بندی می شوند.

چطور از سمعک نگهداری شود
• سمعک ها را از گرما و رطوبت دور نگهدارید.

• سمعک را همانطور که آموزش دیدید، تمیز کنید. جرم و ترشحات گوش می تواند به سمعک آسیب بزند.

• به موقع وکس گارد سمعک را تعویض کنید.

• از اسپری مو یا محصولات مشابه هنگامی که سمعک روی گوش تان هست، استفاده نکنید.

• هنگامی که از سمعک استفاده نمی کنید، آن را خاموش کنید.

• باتری تمام شده را بلافاصله تعویض کنید.

• باتری های سمعک و خود سمعک را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهداری کنید.

سمعک کاشتنی (قابل کاشت) (Implantable Hearing Aid)
طرز کار این سمعک ها با سمعک های توضیح داده شده در بالا متفاوت است، سمعک کاشتنی (قابل کاشت) کمک می کند، که انتقال ارتعاشات صوتی به گوش داخلی افزایش یابد.

سمعک قابل کاشت (سمعک کاشتنی) گوش میانی (MEI) وسیله کوچکی است، که به یکی از استخوانچه های گوش میانی متصل می شود. این سمعک به جای تقویت صدای رسیده به پرده گوش، مستقیم استخوانچه های گوش میانی را مرتعش می کند. نتیجه نهایی هر دو تکنیک تقویت ارتعاشات صوتی برای گوش داخلی است، به طوری که صداها توسط افراد دارای کم شنوایی حسی عصبی تشخیص داده شود.

سمعک قابل کاشت استخوانی (Bone-anchored) یا باها (BAHA) وسیله کوچکی است، که به استخوان پشت گوش متصل می شود. این سمعک ارتعاشات صوتی را مستقیم از طریق جمجمه به گوش داخلی انتقال می دهد.

سمعک باها معمولا برای افرادی استفاده می شود، که مشکلات گوش میانی یا کم شنوایی یک طرفه دارند. به علت اینکه برای کاشت این سمعک نیاز به جراحی است، بیشتر متخصصین شنوایی تصور می کنند، که مزایای این سمعک ممکن است بیشتر از خطرات نباشد.