قد سنج چیست و چه کاربردهایی دارد؟

قد سنج چیست و چه کاربردهایی دارد؟
قدسنج وسیله ای برای اندازه گیری قد است که از انواع مختلفی طراحی شده است.

تغییر قد یکی از بزرگ ترین دغدغه های هر شخص می باشد به طوری که همه مردم از سن کودکی گرفته تا بزرگسالی مشتاق دانستن میزان رشد خود می باشند. همچنین برای محاسبه شاخصه بدنی نیز اطلاع از میزان دقیق قد و وزن بسیار ضروری می باشد. قد هر شخص پس از 30 سالگی شروع به کاهش می کند و علت آن افزایش سن، خم شدن استخوان ها و نازک شدن دیسک و عضروف بین مهره ای می باشد.

قدسنج یکی از تجهیزات پزشکی می باشد که برای اندازه گیری قد و ارتفاع انسان مورد استفاده قرار می گیرد. این دستگاه به صورت عمودی بر روی دیوار نصب می شود و معمولاً شامل یک خط کش و میله ی افقی متحرک می باشد، برای تعیین میزان قد، میله درست در بالای سر قرار می گیرد تا عددی که خط کش در محل قرارگیری میله قرار دارد، به عنوان قد شخص مورد نظر ثبت شود. قدسنج ها در معاینات پزشکی و آزمایش های بالینی کاربرد دارند.

قدسنج دیواری
قدسنج دیواری، قد کاربر را به صورت ایستاده می سنجد. دور تا دور این وسیله را نواری فلزی پوشش داده و از مقاومت خوبی برخوردار است. پهنای نوار قد سنج 20 میلی متر و طول آن 2 متر است. قد سنج های دیواری دارای دو عدد پیج برای نصب بر روی دیوار هستند.

قد سنج های دیواری ضمن جلوگیری از مسائی مانند گم شدن متر، فضای محدودی هم اشغال می کنند. قدسنج های دیواری با دقت 1 میلی متر، سنجش قد را تا 220 سانتی متر اندازی گیری می کنند.

برای استفاده از این نوع قدسنج ها ابتدا باید دستگاه را بر روی زمینی گذاشته و نوار آن را بکشید تا عدد صفر قد سنج به خط قرمز مشخص شده برسد. و بعد قسمت تعبیه شده پیچ را بر روی دیوار چسبانده و آن را ثابت نگهدارید. سپس می توانید متر را تا بالای سر کشیده و قد خود را اندازه گیری کنید.

قدسنج سفره ای مخصوص نوزادها
این قد سنج ها همانطور که از نام شان پیداست برای نوزادها طراحی شده اند و متشکل از یک تشک و دو جایگاه برای قرار گیری سر و پاهای نوزاد است. تشک قد سنج نوزاد به راحتی جمع می شود و فضای کمی را اشغال می کند. اندازه گیری قد نوزاد به وسیله قد سنج سفره ای فقط به حال خوابیده امکان پذیر است. این قد سنج، قد را از 10 تا 99 سانتی متر اندازه گیری می کند و دقت آن پنج میلی متر است.

قدسنج ثابت دیجیتالی
قد سنج ثابت دیجیتالی از نوع پیشرفته قدسنج هاست و دارای پرینت اتوماتیک، کالیبراسیون اتوماتیک، حالت خاموشی خودکار، سیگنال های صوتی فعال، نور پشت زمینه و قابلیت نصب آسان بر روی دیوار است.

نحوه اندازه گیری شاخصهای رشد نوزاد (قد، وزن، دور سر)
اندازه گیری وزن، قد و دور سر می تواند در این مورد کمک کننده باشند. ترکیب هر یک از این ها با سن یا قد شاخص هایی را می سازند که شاخص های تن سنجی نامیده می شوند.

نحوه اندازه گیری وزن در کودکان:

اندازه گیری وزن بهترین شاخص رشد جسمی است، اولین توزین باید بلافاصله بعد از تولد صورت گیرد. معمولاّ برای وزن کردن کودکان از سه نوع ترازو استفاده می شود.

-ترازوی ثابت یا رو میزی
-آویزی
-عقربه ای یا کفی
در اندازه گیری وزن کودکان با ترازوی رو میزی به نکات زیر باید توجه داشت:
- ترازو در روی میز و محل مطمئنی قرار داده شود.
- از مادر بخواهید لباسهای کودک را کم کند و چنانچه اتاق سرد باشد در بیرون آوردن لباسهای کودک باید احتیاط کرد چون ممکن است سرما بخورد.
- پارچه تمیز ونرم و یا کاغذ تمیزی را روی کفه ترازو قرار دهید و کودک را روی آن بخوابانید.
-از تعادل ترازو مطمئن شوید وزنه باید روی عدد صفر قرار گیرد، اغلب ترازوها دگمه با پیچی دارند که با آن ترازو را تنظیم می کنند.
- کودک را به کمک مادر و به آهستگی و با احتیاط بر روی ترازو قرار دهید و از مادر بخواهید که کاملاّ نزدیک کودک ایستاده و با او مشغول صحبت شود چون نوزادان و اطفال تحرک زیادی دارند مواظب باشید که از روی ترازو به خارج پرت نشوید.

*توجه:

در این مرحله به منظور دقت در توزین کودک توجه داشته باشید که ترازو به محلی تکیه نداشته باشد و بهورز یا مادر برای ثابت نگه داشتن کودک با دست به ترازو فشار نیاورند.

-با حرکت دادن وزن به طرف چپ و راست تعادل را به دست آورید. بعضی از ترازو های اطفال رومیزی عقربه ای هستند که عقربه در روی وزن کودک ثابت می ماند. بعد از متوقف شدن حرکات کودک وزن را بخوانید و یادداشت کنید.

-هنگام خواندن وزن، پاها یا قسمتهای بدن طفل نباید به زمین یا محل دیگری بخورد.
-در پوشاندن لباس کودک به مادر کمک کنید.

- ترازو را برای استفاده بعدی آماده کنید و در بین دو وزن کردن میله مدرج را روی صفر قرار داده و ترازو را قفل کنید.

*طرز کار با ترازوی آویزان:

-ترازو را از میله فلزی یا شاخه محکم درختی آویزان کنید.
-از مادر خواهش کنید لباسهای کودک را تا حد امکان کم نمائید.
-از مادر بخواهید کودک را در محل توزین بگذارد و یا خود این کار را انجام دهید.
- کودک را در حالی که در شلوارک است از قلاب مخصوص آویزان کنید.
- وزن را بخوانید و یادداشت نمائید.

طرز کار با ترازوی کفی یا عقربه ای:

-ترازو در محل صافی قرار گرفته باشد.
-عقربه روی نقطه مربوط به صفر باشد.
-کاغذ و یا پارچه تمیزی را روی آن قرار دهید.
-کفش کودک را در آورید.
-موقع خواندن وزن کودک به طور مستقیم نگاه کنید تا وزن را درست بخوانید و سپس یادداشت کنید.

*توجه:

وزن طبیعی نوزاد بین 2500 تا 4500 گرم است و معمو لاّ در هفته اول کمی از وزن نوزاد کاسته می شود زیرا شیر کافی نمی خورد و از طرفی ادرار و مدفوع می کند و چنانچه نوزاد شیر کافی بخورد تا روز دهم به وزن زمان تولد خود می رسد و بعد از آن مرتباّبه وزنش اضافه می شود. به طوریکه در 6 ماهگی به دو برابر وزن زمان تولد و در یکسالگی به 3 برابر و در 2 سالگی به 4 برابر وزن زمان تولد خود می رسد.

نحوه اندازه گیری قد در کودکان:

در هر بار مراقبت از زمان تولد تا 6 سالگی باید قد کودک را اندازه گیری نمائید. اندازه گیری قد کودکان را در حالت خوابیده یا در حال ایستاده می توانید انجام دهید.

الف- روش اندازه گیری قد در حال خوابیده:

-از مادر کودک بخواهید کلاه یا روسری کودک را باز کند و پتوی کودک را در آورد به طوریکه سر وکف پای کودک آزاد و مشخص باشد.
-طفل را در روی میز قد سنج بخوابانید به طوریکه سر طفل را با احتیاط به قطعه چوبی که روی صفر خط کش به طور عمود نصب شده است تکیه دهید.
-قسمت متحرک خط کش را حرکت دهید به طوریکه با کف پای طفل تماس پیدا کند.
-قد کودک را بخوا نید و یادداشت کنید.
اگر میز قد سنج در اختیار ندارید می توانید متر پارچه ای را روی میز معمولی که در کنار دیوار و محل مطمئنی قرار داده شده بچسبانید. بعد یک صفحه صاف را در قسمت بالای سر کودک و عمود بر قسمت بالای میز و مقابل عدد صفر قرار دهید و بعد از ثابت نگهداشتن کودک عددی را که پاشنه پای کودک در مقابل آن قرار گرفته است بخوانید.

ب-روش اندازه گیری قد در حال ایستاده:

در کودکان زیر 6 سال اندازه گیری قد در حالت خوابیده دقیق تر است، اما در کودکانی که به راحتی و بدون کمک می ایستند می توان در حال ایستاده قد را اندازه گیر ی کرد.
اندازه گیری قد در این روش در حالی انجام می پذیرد که کودک ایستاده و پاشنه های پا و سرین و قسمت فوقانی پشت و ناحیه پس سری وی به دیوار و پاشنه ها بهم چسبیده و بازو ها به طور طبیعی در کنار بدن آویزان باشند، در این حال می توانید از متری که به دیوار چسبانده شده استفاده کنید و یا با متر پارچه ای از فرق سر تا کف پای کودک را اندازه بگیرید.

اندازه طبیعی قد در نوزادان 55-44 سانتیمتر است و در پایان یکسالگی حدود 25 سانتیمتر به قد طفل اضافه می شود و در سال دوم 12 سانتیمتر و در سال سوم 8-6 سانتیمتر به قد کودک اضافه می شود.

نحوه اندازه گیری دور سر:
به منظور بررسی رشد طبیعی دور سر لازم است که تا پایان 2 سالگی به طور مرتب در مراقبتها دور سر کودک اندازه گیری شود.

برای اندازه گیری دور سر کودک می توانید از متر پارچه ای استفاده نمائید بهتر است برای اندازه گیری دور سر طفل در حالت خوابیده به پشت باشد سپس مراحل زیر را انجام دهید:

-از مادر بخواهید کلاه یا روسری کودک را در آورد.
- دور سر کودک را بر جسته ترین نقطه پشت سر تا بر جسته ترین نقطه روی پیشانی اندازه بگیرید، به طوریکه متر در قسمت جلو روی برآ مدگی ابرو ها قرار گیرد. اندازه به دست آمده را بخوانید و یادداشت نمائید.
اندازه طبیعی دور سر در موقع تولد 37-35 سانتیمتر است در موقع معاینه نوزاد اگر اندازه دور سر بیش از حد معمول و یا کوچک تراز حد طبیعی بود ارجاع به پزشک لازم است.
تا پایان 3 ماهگی هر ماه 2 سانتیمتر و از 4 ماهگی تا پایان 6 ماهگی هر ماه 1 سانتیمتر و از 7 ماهگی تا پایان یکسالگی هر ماه نیم سانتیمتر به دور سر کودک اضافه می شود.

هر بار که کودک را مراقبت می کنید به افزایش دور او توجه کنید و در صورت اضافه شدن اندازه دور سر یا افزایش غیر طبیعی کودک را ارجاع فوری دهید.