همه چیز درباره روکش دندان

روکش دندان چیست؟

روکش یا به عبارت دیگر پروتز دندان ثابت، که به انگلیسی dental crown نامیده می شود، یک کلاهک فلزی یا سرامیکی و یا ترکیبی از هر دوی آنهاست که بر روی دندانهای با تخریب گسترده گذاشته می شود، تا علاوه بر حفاظت از آنها در برابر شکستن، عملکرد و زیبایی دندان نیز مجددا به آن باز گردانده شود.

انواع روکش دندان کدام است؟

• روکشهای تمام فلزی ( all metal):

روکشهای تمام فلزی همانطور که از نام آن بر می آید تمام بخش پوشش دهنده دندان از فلز ساخته شده که بسته به نوع فلزات موجود در آلیاژ آن می تواند فلز سفید یا زرد باشد.

مزایا روکشهای تمام فلزی

- بهترین روکش دندان است.

- چرا که تراش دندان بسیار کمتر است، باعث سایش دندانهای مقابل نمی شود،

- ماندگاری بسیار بالایی دارد چون کاملا فیت دندان می شود.

معایب روکشهای تمام فلزی

تنها عیب آن ظاهر نازیبای آن است.

جنس روکشهای تمام فلز روکش های تمام فلزهیچ وقت یک فلز به صورت خالص نمی تواند جهت روکش استفاده شود، همیشه آلیاژهای فلزی هستند که برای روکشهای دندانی مورد استفاده قرار می گیرند. شامل:

آلیاژهای قیمتی ( precious): آنچه که در انواع روکش دندان به عنوان گلد استاندارد محسوب می شود همین نوع روکش است. 60℅ این آلیاژها شامل فلزات قیمتی ( طلا، پلاتینیوم، وگاهی پالادیوم) است که بالغ بر 40℅ آن طلاست. این همان چیزیست که در اصطلاح عموم جامعه «دندان طلا» نامیده می شود.

آلیاژهای نیمه قیمتی (semi precious): که بیش از 25℅ از فلزات قیمتی تشکیل شده است.

آلیاژهای معمولی (non precious): کمتر از 25℅ فلزات قیمتی را شامل می شود. و بقیه آن شامل نیکل، کروم و...

• روکش سرامیکی دندان (all ceramic):

روکشهای تمام سرامیک همانطور که از نام آن بر می آید به طور کامل از نوعی چینی مانند پرسلن ساخته شده است.

مزایا روکش سرامیکی دندان

* این روکشها در مقایسه با روکشهای pfm که روتین مطبهای دندانپزشکی است بسیار طبیعی تر به نظر می رسد چرا که فلزی در زیر آن به کار نرفته است.

* لبه فلزی ناشی از روکشهای pfm معمول وجود ندارد.

* اگر کسی به آلیاژهای موجود در فلز آلرژی داشته باشد، می تواند این روکشها را مد نظر داشته باشد.

معایب روکش سرامیکی دندان

ساختار این انواع روکش بسیار ضعیف است. بنابراین فقط در دندانهای قدامی که زیبایی مد نظر است مورد استفاده قرار می گیرد.

انواع روکشهای سرامیکی ( تمام سرامیک)

-پرسلن جاکت کراون: که بیش از صد سال پیش با عنوان روکش تمام سرامیک ابداع شد و بسیار ضعیف است و به همین دلیل امروزه زیاد مورد استفاده نیست.

-پرسلنهای مدرن: که ادعا دارند با همان زیبایی جاکت کراون استحکام بالاتری دارند.

-روکش زیرکونیا: که به تفصیل درباره آن توضیح خواهم داد روکشهای pfm ترکیب سرامیک و فلز ( چینی باند شده به فلز) روکشهای ترکیب سرامیک و فلزآنچه که امروزه به عنوان روکش به صورت غالب در مطبهای دندانپزشکی استفاده می شود همین نوع روکش است.

روکشهای pfm ترکیب سرامیک و فلز ( چینی باند شده به فلز)

روکشهای ترکیب سرامیک و فلز آنچه که امروزه به عنوان روکش به صورت غالب در مطبهای دندانپزشکی استفاده می شود همین نوع روکش است. در واقع بخش فلزی دور تا دور دندان را پوشش می دهد و به عنوان بخش هسته ای استحکام روکش را سبب می شود و پرسلن یا چینی روی آن، زیبایی روکش را منجر می شود. در واقع ترکیبی از زیبایی و استحکام.

مزایا روکشهایpfm

ο استحکام بالا تر در مقایسه با روکش سرامیکی دندان،

ο فیتنس خوب فلز با دندان (عمر این روکشها از تمام فلزها کمتر و از تمام سرامیکها بیشتر است.)

معایب روکشهای pfm
◊ سایش دندان مقابل در مواردی که گلیز روکش از بین رفته است.

◊ احتمال ترک یا پریدگی چینی روکش.(اگر کم باشد ترمیم با کامپوزیت و اگر زیاد باشد تعویض روکش مدنظر قرار می گیرد.)

◊ بعضی موارد فلز لبه روکش دیده می شود، به ویژه بعد از تحلیل لثه که این اتفاق مهمی است به ویژه در دندانهای قدامی.

◊ ضخامت بالاتری از دندان تراش می خورد.
چه زمانی نیاز به روکش کردن دندان هست ؟

روکش کردن دندان زمانی دندان شما نیاز به روکش دارد که تاج دندان، به شدت آسیب دیده و با ترمیمهای معمول قابل پر شدن نیست، یکی از مواردی که این موضوع را باعث می شود، بعد از درمان ریشه (عصب کشی) است.

چرا که دندانی که نیاز به روت کانال یا عصب کشی دارد، نه تنها به علت پوسیدگی بخش وسیعی از تاج خود را از دست داده بلکه بعد از درمان ریشه نیز خشک و شکننده می شود و چه بسا اگر ترکی در تاج دندان باشد، دندان خرد شده و از بین می رود.
مورد دیگر سمپتومها و علایم ترک در دندان است، که شایعترین علامت آن درد دندان در حین جویدن است. و دندانپزشک معمولا از طریق دق کردن دندان در جهات مختلف به آن پی میبرد. مورد دیگر استفاده از روکش ( البته انواع خاص پروتز های ثابت دندان) بد رنگی های دندانی است.

چگونه یک روکش زیبایی بر روی دندان قرار می گیرد؟

این روش درمانی تحت بی حسی موضعی انجام می شود. این درمان شامل دو مرحله است که بسیار مشابه روش درمانی روکش ونیر است. مراحل این روش درمانی به شرح زیر است:

مرحله اول:

در این مرحله دندان پزشک، دندان شما را برای روکش کردن آماده می کند. برای این کار دندان را قبل از تغییر شکل آن با استفاده از یک دریل کوچک تمیز می کند. ایده اصلی انجام این کار اطمینان از این موضوع است که دندان شما در شرایط مناسب برای درمان قرار دارد و امکان قرار دادن روکش بر روی آن وجود دارد. علاوه بر این لازم است اندازه و ظاهر دندان با روکش آن در این مرحله هماهنگی داشته باشد.

در ادامه دندان پزشک یک الگو از دندان های شما تهیه کرده و برای آزمایشگاه جهت ساخت قالب ارسال می کند. از این قالب برای ساخت روکش دندان استفاده می شود. در این زمان ممکن است از شما خواسته شود از یک روکش موقت تا زمان آماده شدن روکش نهایی استفاده کنید.

مرحله دو:

در این مرحله روکش جدید ساخته شده بر روی دندان شما قرار داده می شود. دندان پزشک در این مرحله سطح دندان را با اسید خراش می دهد تا بتواند یک سطح زبر بر روی آن ایجاد کند. انجام این کار باعث می شود روکش دندان به طور محکم به دندان بچسبد.

دندان پزشک در ادامه روکش را بر روی دندان شما قرار می دهد و از شما می خواهد مناسب بودن آن را قبل از چسباندن روکش به دندان بررسی کنید.

به هر حال مراحل فوق فقط برای روکش کردن یک دندان استفاده می شود. به این ترتیب اگر شما به دنبال روکش کردن چند دندان خود هستید، لازم است این روش درمانی بر روی هر یک از دندان ها مطابق مراحل فوق در چند جلسه درمانی انجام شود.

عمر یک روکش دندانی ( پروتز ثابت دندان) چند سال است ؟

اصولا در یک حالت آرمانی دندانهای هر فرد تا پایان عمر او باید به او خدمت کند، اما متاسفانه عواملی از قبیل پوسیدگی، شکستن دندان، بیماریهای لثه و....باعث می شود ما دندانهای سالم اولیه خود را از دست بدهیم. در مورد روکش (پروتز ثابت دندانی) هم وضع بر همین منوال است.

قاعدتا اگر بعد از گذاشتن روکش شما بهداشت دهانی خوبی داشته باشید، در عین حال مراجعه منظم به دندانپزشکتان جهت بررسی شرایط روکش را در برنامه خود قرار دهید، مسلما عمر روکش شما بیشتر می شود. و در صورت نیاز( موارد ذکر شده در بالا جهت تعویض روکش)، دندانپزشک به شما توصیه می کند که روکش دندان خود را عوض کنید.

فواید و عوارض

مهم ترین مزیت روکش دندان حفظ ساختار دندان در برابر شکستگی و نیز حفظ سلامت بافت های اطراف دندان و زیبایی آن شده است. روکش کردن دندان معمولا بدون عوارض است، اما گاهی ممکن چسب روکش در بیاید که شما در این حالت باید به دندانپزشک مراجعه کنید تا آن را دوباره در جای خود قرار دهد. روکش کردن دندان معمولا بدون درد است.

مراقبت و نگهداری

پس از این که روکش دائمی قرار داده شد، دندان پزشک اطلاعاتی در مورد مراقبت و نگهداری از روکش دندان به شما می دهد. به طور کلی، حفظ بهداشت دهان و دندان با روزی دو مرتبه مسواک زدن و نخ دندان کشیدن یا استفاده روزانه از تمیز کننده های بین دندانی (مسواک ها مخصوص و خلال دندان) توصیه می شود.

این کارها باعث جدا شدن پلاک از جایی می شود که روکش به لثه می رسد و به جلوگیری از پوسیدگی دندان و بیماری لثه کمک می کند.

از جویدن غذاهای سفت، یخ یا دیگر مواد خوردنی سفت خودداری کنید، زیرا این کار به روکش دندان شما آسیب وارد می کند. همچنین باید از جویدن ناخن های دست و دندان قروچه رفتن خودداری کنید، زیرا انجام این کارها باعث می شود که طول عمر و دوام روکش دندان شما کاهش پیدا کند.

در صورتی که بر حسب عادت دندان قروچه بروید، دندان پزشک محافظ دندان شبانه را برای محافظت از روکش ها در هنگام خواب توصیه می کند. عمر متوسط روکش های معمولی بین هشت تا ده سال است، پس از آن می توان اقدام به تعویض روکش دندان نمود.