دندان مصنوعی (پروتز کامل)

دندان مصنوعی
دندان مصنوعی جایگزین متحرکی برای دندان های از دست رفته محسوب می شود که از پلاستیک یا فلز و به صورت سفارشی تهیه می شود تا به خوبی روی لثه ها قرار بگیرد. از دندان مصنوعی کامل در صورت از دست دادن تمام دندان ها و از دندان مصنوعی تکه ای در صورت باقی بودن چند دندان استفاده می شود.

انواع دندان مصنوعی
دندان مصنوعی کامل (پروتز کامل)

دندان مصنوعی کامل به دو صورت "معمولی" یا "فوری" تهیه می شود. دندان مصنوعی معمولی پس از کشیدن دندان ها و التیام یافتن لثه ها، تقریباً 8 تا 12 هفته بعد از کشیدن دندان ها در دهان قرار داده می شود.

اما دندان مصنوعی فوری از قبل تهیه می شود و به محض کشیدن دندان ها در دهان قرار می گیرد تا بیمار در زمان انتظار برای التیام یافتن لثه ها بدون دندان نباشد. البته چون استخوان ها و لثه ها به مرور زمان، به ویژه در زمان التیام یافتن منقبض می شود، نقطه ضعف دندان مصنوعی فوری این است که در این مدت به دستکاری و تنظیم بیشتری نیاز دارد. بنابراین دندان مصنوعی فوری معمولاً راه حلی موقتی است که تا زمان تهیه دندان مصنوعی اصلی مورد استفاده قرار می گیرد.

دندان مصنوعی تکه ای (پروتز پارسیل)
دندان مصنوعی متحرک پارسیل معمولاً از دندان مصنوعی متصل به پایه پلاستیکی صورتی یا همرنگ لثه تشکیل می شود که به بدنه فلزی متصل می شود. این بدنه فلزی دندان مصنوعی را در جای خود نگه می دارد. دندان مصنوعی تکه ای در صورتی کاربرد دارد که یک یا چند دندان طبیعی در فک بالا یا پایین وجود داشته باشد. دندان مصنوعی پارسیل، ظریف و متحرک است، ظاهری طبیعی دارد و در عوض قلاب با اتصال های داخلی به روکش های کناری متصل می شود.

بریج حالتی ثابت از پروتزهای پارسیل است که به صورت دایمی جایگزین دندانهای از دست رفته می شود، دندان های دو طرف فضای خالی روکش می شود و دندان های مصنوعی به آنها متصل می شود. سپس پل (بریج) با سیمان در جای خود چسبانده می شود. بریج علاوه بر پر کردن فضای خالی از حرکت کردن دندان های مجاور نیز جلوگیری می کند.

جایگزین دندان مصنوعی

از ایمپلنت دندان می توان به عنوان پایه بریج ثابت استفاده کرد تا دیگر نیازی به دندان مصنوعی متحرک نباشد. البته هزینه کاشت دندان بالاتر است، اما ترکیب ایمپلنت و بریج در کنار یکدیگر بیشتر حس دندان طبیعی را در بیمار ایجاد می کند. ایمپلنت کم کم جای خود را به عنوان جایگزین دندان مصنوعی باز می کند، اما کاشت دندان برای تمام بیماران مناسب نیست. برای اطمینان از مناسب بودن جراحی کاشت دندان با دندانپزشکان سیمادنت مشورت کنید.

روش ساخت دندان مصنوعی
روند ساخت دندان مصنوعی سه تا شش هفته طول می کشد و در چند جلسه انجام می شود. پروستودنتیست، دندانپزشک متخصص در زمینه ترمیم و جایگزینی دندان، بهترین نوع دندان مصنوعی را تعیین می کند. مراحل معمول تهیه دندان مصنوعی به شرح زیر است:

چند قالب از فک گرفته می شود و اندازه گیری های لازم از چگونگی ارتباط فک ها با هم و فضای بین آنها انجام می شود.
مدل گچی، مومی و یا الگوهای پلاستیکی به دقت تهیه می شود. بیمار این مدل را چند بار امتحان می کند، اندازه، رنگ و شکل دندان مصنوعی پیش از قالب گیری و تراش نهایی بررسی می شود.
دندان مصنوعی نهایی قالب گیری و تهیه می شود.
دستکاری در صورت لزوم انجام می شود.

ممکن است بیان بعضی واژه ها پس از قرار دادن دندان مصنوعی در دهان دشوار شود، در چنین شرایطی سعی کنید واژگان دشوار را بلند تلفظ کنید. با تمرین کردن و به مرور زمان به صحبت کردن با دندان مصنوعی عادت می کنید.

اگر دندان مصنوعی هنگام حرف زدن صدا می دهد، با دندانپزشک تماس بگیرید. احتمال دارد دندان مصنوعی گاهی هنگام خندیدن، سرفه کردن یا لبخند زدن دربیاید. دندان مصنوعی را با فشار ملایم رو به پایین و قورت دادن آب دهان جابجا کنید. در صورت رفع نشدن مشکلات با دندانپزشک پروستودنتیست تماس بگیرید.

چسب دندان مصنوعی
شرایط استفاده از چسب دندان مصنوعی

از چسب دندان مصنوعی در شرایط زیر استفاده می شود:

افزایش رضایت بیمار از دندان مصنوعی تهیه شده. چسب پایداری، قدرت جویدن، ثابت ماندن دندان مصنوعی و آرامش بیمار از دهان داشتن دندان مصنوعی را افزایش می دهد.
خشکی دهان در اثر عواملی چون مصرف داروهای سرماخوردگی، ابتلا به ناراحتی های عصبی مانند سکته مغزی و کهولت چسبندگی دندان مصنوعی را کاهش می دهد.
برای ثابت تر و محکم تر کردن دندان مصنوعی بیمارانی مانند موسیقیدان ها یا سخنران ها از چسب استفاده می شود که فشار بیش از حدی را به عضلات صورت وارد می کنند.

موارد منع استفاده از چسب دندان مصنوعی
بهتر است در شرایط زیر از چسب دندان مصنوعی استفاده نشود:

اگر دندان مصنوعی لق است و اندازه دهان نیست، از چسب استفاده نکنید، چون باعث ایجاد ناراحتی یا زخم شدن لثه ها می شود. برای اصلاح دندان مصنوعی در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کنید.
چنانچه از آخرین ارزیابی دندان مصنوعی توسط دندانپزشک مدت مدیدی گذشته باشد. دندان مصنوعی روی بافت لثه و استخوان فک قرار داده می شود و به مرور زمان لثه را منقبض می کند و استخوان را تحلیل می برد. بنابراین ممکن است بعد از مدتی لازم باشد تا دندان مصنوعی دستکاری شود یا دندان مصنوعی جدید ساخته شود.
چنانچه بهداشت دهان و دندان به خوبی رعایت نشده باشد.
چنانچه از چسب مدت طولانی استفاده شده باشد، به ویژه اگر به طور مرتب به دندانپزشک مراجعه نشده باشد و مقدار و تعداد دفعات استفاده از چسب خودسرانه افزایش یافته باشد.
اگر بیمار به مواد تشکیل دهنده چسب حساسیت داشته باشد.

روش استفاده از چسب دندان مصنوعی
هنگام استفاده از چسب دندان مصنوعی به نکات زیر توجه کنید:

با استفاده از حداقل چسب بیشترین تأثیر را ایجاد کنید. کمترین مقداری را که فکر می کنید کافی است به کار ببرید و به تدریج چسب بیشتری بزنید تا کاملاً احساس راحتی کنید.
چسب را به طور یکنواخت روی بافت تحمل کننده سطح دندان مصنوعی پخش کنید.
چسب را فقط در صورت لزوم استفاده یا تجدید کنید.
دندان مصنوعی را همواره پیش از زدن چسب کاملاً تمیز کنید.
به خاطر داشته باشید که استفاده از چسب بهترین نتیجه را روی دندان مصنوعی با گیر اولیه خوب به دست می دهد.

تمیز کردن دندان مصنوعی

اکثر موارد شکستگی دندان مصنوعی زمانی رخ می دهد که دندان هنگام شستن داخل روشویی می افتد. بنابراین ما همواره به بیماران توصیه می کنیم که روشویی را پیش از شستن دندان مصنوعی با مقداری آب به ارتفاع چند سانتی متر پر کنند تا اگر دندان مصنوعی از دستشان رها شد، داخل آب و نه روی سطح سرامیکی سخت بیفتد.

همچنین پیشنهاد می کنیم از پاک کننده های مخصوص دندان مصنوعی استفاده کنید، چون بعضی خمیردندان ها باعث ساییدگی دندان مصنوعی می شوند. پاک کننده ی مخصوص لایه باکتریایی پوشاننده سطح رویی دندان مصنوعی را پاک می کند. اگر لایه باکتری روی دندان باقی بماند، تبدیل به پلاک می شود.

قرص های پاک کننده ای مخصوص تمیز کردن دندان مصنوعی وجود دارد که می توان در پایان روز از آنها برای زدودن لایه باکتری استفاده کرد تا دندان مصنوعی کهنه نشود و سال ها دوام داشته باشد.

استفاده از دندان مصنوعی
پس از ساخت دندان مصنوعی نیز باید به طور مرتب به دندانپزشک مراجعه کرد تا از سالم بودن بافت نرم اطمینان حاصل کرد. دندان مصنوعی با گیره روی دندان کناری ثابت نگه داشته می شود یا اگر بیمار هیچ دندانی نداشته باشد از نیروی مکش روی لثه ها برای نگه داشتن دندان مصنوعی استفاده می شود. چنانچه دندان مصنوعی به خوبی روی لثه ننشیند، مکش کاهش می یابد و دندان لق می شود. به همین دلیل ویزیت های دوره ای بسیار مهم است تا دندانپزشک بتواند وضعیت لثه ها و اندازه بودن دندان مصنوعی را بررسی کند. اگر دندان مصنوعی لق شده باشد، آستر آکریلیکی تازه زیر آن زده می شود تا به خوبی روی لثه ها قرار بگیرد، مکش موثر ایجاد شود و دندان مصنوعی عملکرد مناسبی داشته باشد.