روش کار با دسیکاتور

دسیکاتور چیست(Desiccator)
دسیکاتور وسیله ای قابلمه ای مانند از جنس شیشه نشکن(پیرکس، بیشتر دسیکاتورها از این جنس هستند) یا فلز است. دسیکاتور دارای دو بخش است که در بخش زیری آن، ماده ای جاذب رطوبت(ماده خشک کننده) قرار می گیرد که باعث جذب رطوبت از محیط آن و ماده مورد نظر می شود. بدین ترتیب، مواد خشک کننده، رطوبت موجود را جذب کرده و از رطوبت گرفتن ماده اصلی، جلوگیری می کنند.

بیشترین موادی که به عنوان جاذب رطوبت(مواد خشک کننده) در دسیکاتور استفاده می شوند عبارتند از سیلیکاژل(پراستفاده ترین)، اسید سولفوریک غلیظ، فسفر پنتا اکسید و کلسیم کلراید بدون آب. این مواد ممکن است بعد از مدتی از رطوبت اشباع شوند که معمولا به صورت تغییر رنگ در آنها قابل مشاهده است. به همین دلیل هم هر چندوقت یکبار آنها را درون کوره با دمای خاصی خشک می کنند که این دما برای مواد مختلف متفاوت است. به عنوان مثال سیلیکاژل را در دمای 150-180 درجه سانتی گراد خشک می کنند.

در بسیاری از موارد، موادی را که پس از فرآیند خشک کردن از کوره خارج می کنند، مستقیما به دسیکاتور منتقل می کنند تا از خشک شدن آنها جلوگیری شود.

بوته یا ظرف حاوی نمونه روی صفحه ی سوراخداری در دسیکاتور قرار می گیرند. پس از قرارگیری ظرف حاوی نمونه، درپوش ظرف را می گذارند. کناره های درپوش سمباده خورده هستند. معمولا این کناره هارا روغن کاری می کنند تا پس از قرارگیری درپوش آن، هوایی از دسیکاتور نشت نکند و رطوبت وارد آن نشود.

انواع دسیکاتور
دسیکاتور در دو نوع ساده و شیر دار موجود می باشد و مطرح ترین برند های آن، زیماکس چک، شات دوران آلمان می باشد که برند های چینی نیز در تولید دسیکاتور فعالیت دارند.
دسیکاتور ها دارای دو نوع کلی هستند:

دسیکاتور معمولی(بدون شیر)
دسیکاتورهای معمولی، صرفا یک ظرف قابلمه شکل با محل قرارگیری پودر خشک کننده هستند که ماده مورد نظر که قصد خشک نگه داشتن آن را داریم، در آنها قرار میدهیم.

دسیکاتور خلا(شیردار)
دسیکاتورهای خلا معمولا برای خشک کردن مواد استفاده می شود. در این دسیکاتور ها یک شیر قرار دارد که به پمپ خلا متصل می شود و از آن برای تخلیه هوا و رطوبت موجود در محفظه دسیکاتور استفاده می شود.

روش کار با دسیکاتور:
در ادامه با روش کار با دسیکاتور آشنا می شوید و نکات کار با دسیکاتور را می آموزیم

به طور کلی روش کار با دسیکاتور به این شکل است:

پودر خشک کننده درون دسیکاتور را بررسی کنید یا اگر پودری در بخش زیرین آن نیست، به آن اضافه کنید.
درب دسیکاتور را توسط ماده ای چرب مانند وازلین، مقداری چرب کنید.
ماده ای که قصد نگهداری آن را دارید را با ظرف آن درون دسیکاتور قرار دهید.
درب دسیکاتور را به سرعت ببندید. حواستان باشد که کناره های آن، اجازه عبور هوا را نداشته باشد.
همیشه باید در دسیکاتور بسته نگه داشته شود تا پودر خشک کننده آن اشباع نشود و رطوبت وارد دسیکاتور نشود.
درز درپوش دسیکاتور، باید با روغن، وازلین، گریس و یا ماده اینچنینی، پوشیده شود تا از نشت هوا و یا رطوبت جلوگیری شود.
هنگام جابحا کردن دسیکاتور باید درپوش آن را نیز محکم گرفت؛ زیرا به دلیل چرب بودن بخش سمباده ای درپوش، ممکن است این بخش بلغزد و بیفتد.
در زمان انتقال بوته از کوره به دسیکاتور، باید چند ثانیه به آن فرصت داد و پس از آن، درپوش آن را قرار داد. بدین ترتیب هوای داخل دسیکاتور فرصت منبسط شدن پیدا می کند. بعد از آن هم در زمان سرد شدن، بهتر است چندین بار شیر هوا را باز و بسته کرد تا درون دسیکاتور خلا تشکیل نشود.

اجزای سازنده

محفظه تحتانی دستگاه خشک کن شامل توده هایی از ژل سیلیس، آهک تازه کلسیته شده، درییریت یا کلرید کلسیم بی آب برای جذب بخار آب است. ماده ای که به خشک شدن احتیاج دارد، در محفظه فوقانی، معمولاً روی صفحه سرامیکی سوراخ دار و لعاب دار قرار می گیرد. لبه شیشه ای درب دستگاه خشک کن باید با یک لایه نازک از چربی خلا، ژل نفتی یا روان کننده دیگر چرب شود تا از ورود هوا جلوگیری کند.

به منظور جلوگیری از آسیب رساندن به خشک کن، باید درب را به جای قرار دادن مستقیم روی پایه، با دقت لغزانده و برداشته شود.

عملکرد

در مصارف آزمایشگاهی، متداول ترین رسوب دهنده ها دایره ای و از شیشه های سنگین ساخته می شوند. معمولاً یک سکو قابل جابه جایی وجود دارد که مواردی که قرار است ذخیره شوند، روی آن قرار می گیرند. ماده خشک کننده، معمولاً ماده جامد غیرفعال مانند سیلیکاژل، فضای زیر سکو را پر می کند. سیلیس تغییر رنگ ممکن است برای نشان دادن زمان تجدید استفاده شود. ژل های اندیکاسیون معمولاً از آبی به صورتی تغییر می کنند زیرا رطوبت را جذب می کنند اما ممکن است از رنگ های دیگری استفاده شود.

برای تخلیه دستگاه خشک کن ممکن است یک کاسه مخزن وجود داشته باشد. چنین مدل هایی معمولاً به عنوان خشک کننده های خلا شناخته می شوند.