مهندسی تخریب و روش های رایج تخریب ساختمان

مهندسی تخریب دانشی است که در آن برنامه ریزی و نظارت های لازم برای خراب کردن سازه ها و اطمینان از حفظ ایمنی طی روند تخریب آموزش داده می شود.

بر خلاف باوری که عامه مردم در خصوص عملیات تخریب دارند این پروسه تنها شامل انفجار ها نمی شود بلکه گستره ی وسیعی دارد. درست است که با انفجار ساختمان ها نابود می شوند اما روند تخریب در مهندسی تخریب چیزی فراتر از این مسئله است.

چیزی که در مورد عملیات تخریب بسیار حائز اهمیت است حجم و طبقات بنایی است که قرار است خراب شود. اگر این بنا تنها یک طبقه باشد به راحتی خراب می گردد، اگر ساختمان 5 طبقه باشد اگر چه کار دشواری است و مهارت و لوازم خاصی را می طلبد اما انجام دادنش توسط عوام نیز غیر ممکن نیست؛ اما زمانی که قرار باشد سازه ای 20 طبقه فرو ریخته شود به هیچ عنوان این گونه نیست. اینجاست که اهمیت مهندسی تخریب مشخص شده و می بایست یک متخصص در این حیطه وارد عمل شود.

تخریب با استفاده از مواد منفجره بسیار کارآمد و مناسب برای سازه های بزرگ است، اگر چه تصمیم گیری در همین مورد نیز بسیار حساس می باشد و باید در موردش فکر شود که از چه موادی و به چه مقدار استفاده گردد. اگر ساختمانی که قرار است تخریب گردد توسط ساختمان های دیگری احاطه شده باشد اهمیت این موضوع دو چندان می شود.

کنترل تخریب
اکثر انسان ها در زمان کودکی این موضوع را تجربه کرده اند که دوست دارند چیزی را که با لگو ساخته اند، خراب کنند. تخریب عملیاتی بسیار مهیج از فرایند ساخت و ساز است و می توان گفت تخریب پروسه ی از بین بردن یک ساختمان با روش های از پیش برنامه ریزی شده و کنترل شده با در نظر گرفتن جرم سازه، مصالح آن، شرایط آب و هوایی و علم فیزیک است که توسط افراد متخصص و ماهر اجرا می گردد.

با توجه به شرایط امروزی این علم روز به روز در حال گسترش بوده و افرادی که مایل به فعالیت در این زمینه هستند می توانند با کسب دانش و مهارت کافی پا به عرصه بگذارند.

علم تخریب
روند تخریب یک ساختمان به برنامه ریزی جماع و تجهیزات کامل نیاز دارد. هم چنین قبل از آغاز عملیات باید بررسی هایی انجام شود و سپس این فاز آغاز شود. این بررسی ها برای هر ساختمانی مجزا و به صورت منحصر به فرد است اما در کل برای همه ی سازه ها مواردی باید تجزیه و تحلیل گردند. کارشناسان و متخصصان جنبه های مختلف یک سازه مانند مصالح ساختمانی، روش ساخت، شرایط محیطی، زهکشی، ترافیکی و هم چنین موقعیت ساختمان های مجاور را آنالیزکرده و با توجه به این موارد چگونگی و نحوه ی تخریب ساختمان مشخص می شود.

در مرحله ی بعد می بایست مواد خطرناک از ساختمان خارج شوند تا در صورت تخریب سازه، این مواد برای محیط زیست مشکلی به وجود نیاورند. مواد معدنی مانند آزبست، مواد رادیواکتیو، مواد قابل اشتعال و مواد نفتی می بایست از سازه خارج شوند. با توجه به همه ی موارد فوق، کارشناسان تخریب نحوه ی انجام کار را آنالیز کرده و تجهیزات مورد نظر برای این عملیات را برآورد می کنند.

در نهایت متخصصان مهم ترین اقدام را اجرایی می کنند که آن هم رعایت و ایجاد ایمنی برای اطمینان از امن بودن روند انجام کار است.

تخریب ساختمان
این مرحله قسمت اصلی کار است. اگر چه انفجار بسیار جذاب، جالب و مهیج است اما بهتر است بدانید تنها برای یک درصد از پروژه های تخریب از این روش استفاده می شود. این روش کل ساختمان را از داخل از بین می برد و با از دست رفتن ظرفیت باربری قسمت های فوقانی و اعمال اضافه بار به طبقات زیرین، سازه به کلی تخریب می گردد.

تخریب توسط متخصصان انجام شده و با آماده سازی های لازم و در نظر داشتن اقدامات احتیاطی، هم چنین مطالعه ی کامل نقشه ی سازه، زمان مناسب این عملیات تخمین زده شده سپس ستون ها و سایر المان های سازه ای تا حد امکان ضعیف می شوند تا زمانی که انفجار رخ می دهد همه ی اجزای ساختمان به سادگی فرو بریزد. بعد از اجرای این مراحل مواد منفجره در قسمت های مناسب قرار می گیرند و عملیات تخریب شروع می شود.

سایر روش های رایج تخریب
برای ساختمان های کوچک تر مانند خانه های ویلایی، دفاتر می توان از بیل مکانیکی برای تخریب استفاده کرد. هم چنین برای ساختمانی هایی ساخته شده از بتن و فولاد که ارتفاع زیادی دارند می توان از ماشین آلات تخریب خاصی استفاده کرد که برای این کار مناسب هستند. استفاده از تجهیزات و ماشین آلات به دلیل اینکه گردو غبار، سرو صدا و خطرات کمتری دارد بین متخصصان به روش تمیزتر و مطمئن تری نسبت به انفجار معروف است.

روش دیگری که به کار برده می شود استفاده از توپ تخریب برای نابود کردن ساختمان است. وزن این توپ ها در حدود 5450 کیلوگرم بوده و از جنس فولاد است که روی جرثقیل معلق می باشد. این توپ قادر است در هر رفت و آمد خود به راحتی قسمت اعظمی از ساختمان را خراب کند.

در نهایت روش دیگری که برای تخریب ساختمان وجود دارد، تخریب انتخابی است. در این روش قسمت هایی از سازه حفظ می شود و تنها بخش هایی از ساختمان از بین رفته و تخریب می گردند. این روش بسیار سازگار با محیط زیست می باشد.

هر روشی در مهندسی تخریب، خدمت خاصی را ارائه می دهد و مزایا و معایب خاص خودش را دارد. در نهایت انتخاب روش مناسب با توجه به مجموعه ای از سرایط توسط کارشناسان انجام می شود. باید دقت شود که مهندسی تخریب امروزه در حال تبدیل شدن به بخش بزرگی از پروسه ی ساخت و ساز می باشد.