اتوسکوپ چیست؟
اتوسکوپ (Otoscope) یا اوریسکوپ (Auriscope)، نام وسیله ای پزشکی است که برای مشاهده داخل گوش از آن استفاده می شود. پزشکان از این وسیله به منظور غربالگری برخی بیماری ها در معاینات دوره ای معمول و یا بررسی برخی شکایات مرتبط با سیستم شنوایی استفاده می کنند. با کمک اتوسکوپ می توان گوش خارجی و میانی را مورد معاینه قرار داد.
اتوسکوپ از یک «دسته» و یک «سر» تشکیل شده است. «سر»، حاوی یک منبع الکتریکی تولید نور و یک عدسی با قدرت بزرگ نمایی کم است. انتهای قدامی این وسیله دارای ناحیه ای به منظور اتصال یک اسپکولوم پلاستیکی برای ورود به داخل مجرای گوش می باشد.
علل استفاده از آتوسکوپ و انجام آتوسکوپی کدامند؟
اتوسکوپ از جمله مهم ترین لوازم برای معاینه گوش، مجاری و قسمت های داخلی آن است. برای اینکه پزشک بتواند تشخیص صحیحی را در رابطه با بیماری فرد بدهد ابتدا لازم است تا معاینه ای کلی از گوش فرد و مجاری آن داشته باشد. این عمل اتوسکوپی نام دارد. آتوسکوپی اغلب برای افراد بزرگسال مورد استفاده قرار می گیرد و کودکان به علت ساختار مناسب و فیزیولوژیک گوش اغلب نیازی به انجام آتوسکوپی ندارند.
اگر جرم، مجرا را مسدود کرده باشد و پرده تمپان قابل مشاهده نباشد، لازم است که آن را از گوش خارج کرد. جرمی که سخت و فشرده بوده یا در قسمت عمقی کانال باشد، به سختی از کانال خارج می شود. اکثر بیماران برای خارج کردن جرم گوش به متخصص گوش ارجاع داده می شوند. برای خارج کردن جرم درکودکان بسیار کوچک، معمولا" از بیهوشی عمومی استفاده می شود. برای مشاهده کل پرده از بررسیهای اتوسکوپی و میکروسکوپی استفاده می شود. بخش شل پرده بین دو لایه قدامی و خلفی استخوان چکشی قرار گرفته است.
پارگی یا توکشیدگی عمیق بخش شل پرده ممکن است نشان دهنده وجود اختلال عملکرد شیپور استاش است. ترشحات چرکی بسیار بدبو و وجود پولیپ علامت کلستاتوم باشد. زوائد بلند و کوتاه استخوان چکشی، زائده بلند سندانی و عصب کورداتمپانی در پرده طبیعی قابل مشاده هستند.
پارگی پرده تمپان معمولا" بدون وجود لایه میانی فیبروزی، ترمیم شده و پرده ثانویه نازکی ایجاد می شود. در اغلب مواقع بدون استفاده از میکروسکوپ نمی توان پارگی را از نئوتمپان نازک تشخیص داد. استفاده از اتوسکوپ پنوماتیک هم به تشخیص این مورد کمک می کند. حرکت پرده نازک ترمیم شده نشان می دهد که پارگی بهبود یافته است. اگر نور اتوسکپ کم باشد، نئوتیمپان به راحتی با پارگی اشتباه می شود. ادیومتری ایمیتانس نیز برای تایید سالم بودن پرده استفاده می شود. اگر پرده سالم باشد، تمپانوگرام نوع A به دست می آید.
ناهنجاریهای مختلف سبب ایجاد توده پشت پرده تمپان می شوند.
نحو استفاده از دستگاه اتوسکوپی
بتدا باید بیمار را از چگونگی نحوه انجام کار، مطلع ساخت و به او توضیح داد که این معاینه می تواند مختصری ناخوشایند و نه دردناک باشد. از یک اسپکولوم متناسب با قطر مجرای گوش استفاده کرده، آن را به اتوسکوپ متصل کنید. طبیعتا کودکان را باید با اسپکولوم باریک تر مورد معاینه قرار داد. همواره وسیله را در دستی بگیرید که گوش همان سمت را معاینه می کنید. (به عنوان مثال، از دست راست برای معاینه گوش راست و برعکس). بتدا گوش سالم را معاینه کنید. این عمل ضمن پیشگیری از انتقال عوامل عفونی به گوش غیرمبتلا، به شما این امکان را می دهد تا با مشاهده آناتومی نرمال گوش، سمت مبتلا را با آن مقایسه کنید. با دست آزاد خود، نرمه گوش را به آرامی بکشید تا مجرای خارجی گوش، مسیر مستقیم تری بگیرد، البته این اقدام در دوران کودکی به علت مسیر مستقیم مجرا، چندان ضروری نیست. به هنگام ورود اسپکولوم به داخل مجرا، به علت تحریک شاخه های جلدی عصب دهم (واگ) بیمار ممکن است دچار سرفه شود.
شما می توانید اتوسکوپ را به صورت «قلم» یا «چکش» در دست بگیرید. حالت اول، به شما این امکان را می دهد که با تکیه دادن کناره های دست روی ناحیه گیجگاهی بیمار، از آسیب احتمالی مجرای گوش در اثر حرکت ناگهانی سر، جلوگیری کنید. این خطر به هنگام معاینه گوش کودکان یا بیماران با مجرای دردناک همواره وجود دارد.
چگونه یک اتوسکوپ مناسب را انتخاب کنیم؟
قبل از انجام هر عملی لازم است تا ابتدا نیاز سنجی شود. این بدان معناست که شما باید بدانید که این دستگاه را برای چه عملی قرار است استفاده کنید. آتوسکوپ ها انواع مختلفی دارند و بسته به نوع آنها قیمت آن نیز متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال یک اتوسکوپ مبتدی و معمولی برای انجام کار های تحقیقاتی ساده می تواند رفع نیاز کند اما برای انجام اعمال تخصصی تر لازم است تا از یک دستگاه با کیفیت بالا استفاده کنید.
اتوسکوپ های با کیفیت بالا، اغلب گران قیمت هستند و شاید وجود تنها یک دستگاه با چنین ویژگی هایی، در اغلب بخش ها و یا درمانگاه ها، کافی باشد. بسیاری از دانشجویان، ترجیح می دهند که با پرداخت مختصر هزینه ای، از یک مجموعه تشخیصی اتوسکوپ - افتالموسکوپ استفاده کنند. در این گونه مجموعه ها، لزوم ارزیابی کیفی اجزای اتوسکوپ حایز اهمیت است، چرا که یک دستگاه با کیفیت پایین، با وجود مهارت فرد معاینه کننده، نخواهد توانست جزییات دقیقی از وضعیت پرده صماخ ارائه نماید.