همه چیز در مورد بارنامه

بارنامه، که به اختصار BL یا BOL خوانده می شود (از عبارت انگلیسیBill Of Lading)، سندی است که توسط شرکت حمل صادر می گردد. صدور این سند به معنی این است که کالایی مشخص در محلی مشخص برای ارسال به مقصدی مشخص تحویل گرفته شده است.

◄اطلاعات دقیق در مورد نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده در بارنامه ها

از بارنامه در قوانین ایران تعریف دقیقی نشده است، اما در بند 1 ماده 383 قانون تجارت به صدور بارنامه اشاره گردیده است. در ماده 46 قانون مالیات های مستقیم مصوب سال 1381 تسریع گردیده است که موسسه های حمل و نقل مسئول تنظیم دقیق بارنامه هستند و باید هویت و نشانی صحیح صاحب کالا و سایر اطلاعات مربوط را در آن درج نمایند و نسخ کافی اوراق مذکور را حداقل تا پنج سال از تاریخ صدور نگهداری کنند. لذا می توان بارنامه را به شرح ذیل تعریف نمود:

"بارنامه " اوراق بهاداری است که از طرف موسسه حمل و نقل صادر و مشخصات کالا و نام و آدرس گیرنده و فرستنده کالا و میزان کرایه و مشخصات تعداد و وزن کالا در آن قید می گردد.

انواع بارنامه رایج در حمل ونقل

• بارنامه حمل با کامیون
• بارنامه حمل با کشتی
• بارنامه حمل با هواپیما
• بارنامه حمل با قطار
• بارنامه حمل سراسری؛ حمل با کامیون قطار کشتی
• بارنامه حمل مرکب؛ حمل با کامیون کشتی قطار

بارنامه حمل با کامیون (برای جابه جایی کالا در داخل کشور  - بارنامه جاده ای داخلی)
این نوع بارنامه توسط دولت چاپ و طی مقررات از طریق سازمان راهداری و حمل ونقل جاده ای در اختیار موسسات و شرکت های حمل ونقل قرار داده می شود. بارنامه جاده ای داخلی دارای شش نسخه می باشد که توزیع نسخ آن به شرح ذیل است.

• بارنامه مخصوص گیرنده کالا (نسخه تمبردار)
• بارنامه مخصوص سازمان راهداری و حمل ونقل جاده ای
• بارنامه مخصوص راننده
• بارنامه مخصوص فرستنده کالا
• بارنامه مخصوص شرکت یا موسسه حمل و نقل

اطلاعات مندرج در بارنامه جاده ای داخلی:

• اطلاعات عمومی: شماره بارنامه، سریال بارنامه
• اطلاعات فرستنده و گیرنده: نام و نام خانوادگی و آدرس فرستنده، نام و نام خانوادگی و آدرس گیرنده
• اطلاعات راننده: نام نام خانوادگی راننده، شماره شناسنامه و کد ملی راننده، محل سکونت، شماره گواهینامه، محل صدور و شماره کارت هوشمند، دفترچه کار راننده اول و راننده دوم
• اطلاعات خودرو: شماره پلاک وسیله نقلیه، سری پلاک، محل شماره گذاری، نوع بارگیر، کارخانه ساخت، شماره کارت هوشمند ناوگان
• اطلاعات بار: نام محموله، وزن، نوع بسته بندی، تعداد بسته، مبدأ بارگیری، مقصد تخلیه
• اطلاعات مالی: مبلغ کل کرایه، پیشکرایه، باقیمانده کرایه، حق پایانه، کمسیون دریافتی، حق بیمه پرداختی

ضمناً مهر و امضاء موسسه حمل ونقل در بارنامه درج و بارنامه می بایست به امضاء راننده و گیرنده کالا نیز برسد.

بارنامه حمل بین المللی با کامیون

اینگونه بارنامه ها که تابع کنواسیون حمل و نقل (CMR) صادره می شود راهنامه بین المللی (CMR) نامیده می شود. در بارنامه CMR (گیرنده محل تحویل کالا محل و تاریخ بارگیری حمل کننده فرستنده مشخصات کالا و شماره ترانزیت کامیون و نام راننده و مشخصات کالا شامل وزن، تعداد، نوع کالا، تعداد بسته ها، نوع بستته بندی و علامت و شماره ها قید می گردد. CMR می بایست به مهر ورود و خروج کشور مقصد ممهور گردد.

علاوه بر صادرکنندگان بارنامه، متقاضیان آن اعم از فرستندگان و گیرندگان یا رانندگان نیز می بایستی مقررات حاکم و ناشی از آن را رعایت نمایند که برخی از مقررات مرتبط به هر یک از آنان عبارت است از:

الف: صادرکنندگان (شرکت یا مؤسسه حمل و نقل)

1. تنظیم یا تکمیل مندرجات بارنامه، به ویژه لحاظ نمودن کرایه حمل برابر قرارداد حمل؛
2. صدور بارنامه از مبدأ قانونی شرکت به سایر نقاط کشور؛
3. اخذ پروانه عبور برای بارهای ترافیکی و نیز صدور بارنامه جهت آنان؛
4. صدور بارنامه تحت پوشش بیمه مسؤولیت حمل (مسؤولیت مدنی حمل کنندگان)

ب: فرستندگان

1. اعلام مشخصات مرسل الیه و آدرس دقیق و صحیح محل بارگیری؛
2. اعلام مشخصات گیرنده کالا و آدرس دقیق و صحیح محل تخلیه؛
3. اعلام مشخصات کالا از نظر تعداد، وزن، ارتفاع، طول، عرض، نوع بسته بندی و…
4. بارگیری به موقع ناوگان و اعزام آن به منظور جلوگیری از خسارتهای احتمالی.

ج: گیرندگان

1. تخلیه به موقع ناوگان به منظور جلوگیری از پرداخت حق توقف؛
2. پرداخت کرایه کل درج شده در بارنامه صادره توسط شرکت یا مؤسسه حمل و نقل به راننده کامیون، کامیونت یا تریلر حامل کالا

د: رانندگان

1. نگهداری از بارنامه صادره جهت اخذ کرایه حمل در مقصد؛
2. حضور به هنگام بارگیری بار؛
3. عزیمت سریع پس از بارگیری در مبدأ برای به موقع رساندن کالا به مقصد؛
4. حفظ و نگهداری از محموله بارگیری شده از زمان بارگیری تا زمان تخلیه؛
5. حضور به هنگام تخلیه بار در مقصد باربری

در نهایت توصیه می گردد برای آشنایی با وظایف شرکت های باربری و مقررات صدور بارنامه،  ضوابط تهیه، تنظیم و استفاده از بارنامه جاده‌ای را که توسط سازمان راهداری منتشر شده است مطالعه نمایید.