سقف طاق ضربی چیست؟

سقف های طاق ضربی یکی از کهن ترین روش های پوشاندن سقف خانه ها بوده است. در دهه های گذشته اجرای این نوع سقف توسط معماران ایرانی بسیار متداول بوده است. طاق ضربی به دلیل استفاده از آجر که در تمامی مناطق کشور به وفور یافت می شود از محبوبیت فراوانی در بین مجریان برخوردار است. عدم نیاز به قالب، جک و شمع را می توان از دیگر مزیت های این سقف برشمرد.

سقف های طاق ضربی دارای مزایایی از جمله در دسترس بودن مصالح، سرعت بالای اجرا در صورت توانمند بودن استاد کار و نیز عدم نیاز به مهارت زیاد جهت اجرای آن می باشد. با این حال می توان بیان نمود با توجه به معایت این نوع سقف، به خصوص ضعف سازه ای آن و مقاومت پایین در برابر زلزله و عدم صلبیت کامل سقف و همچنین آوار شدن یکباره سقف، اجرای آن در ساختمانها به شدت کاهش یافته است. با این حال جهت آگاهی از چگونگی اجرای این نوع سقف، مراحل اجرای آن را بیان می کنیم.

مراحل اجرایی سقف های طاق ضربی

تیر ریزی سقف

برای اجرای این سقف، پیش از هرچیز باید بستر مناسب برای تیر ریزی سقف های طاق ضربی را آماده نمود. برای این امر می توان از اسکلتهای فلزی، بتنی و یا حتی مصالح بنایی بهره برد. پس از ایجاد نشیمن مناسب با رعایت ضوابط مربوطه، تیرریزی با استفاده از پروفیلهای فولادی رایج در بازار. فاصله داخل به داخل تیرهای اجرا شده می تواند بین 70 الی 110 سانتیمتر باشد. طول این تیرآهن ها تا حد امکان نباید بیشتر از 5 متر باشد.

بهترین روش برای تیر ریزی سقفهای طاق ضربی، تقسیم نمودن کل دهانه به یکی از اعداد بین 70 تا 110 می باشد، تا بتوان مقداری ثابت را برای تمامی دهانه های سقف های آجری ایجاد نمود. پس از تکمیل نمودن تیر ریزی، ابتدا و انتهای آنها را کاملا به تکیه گاه اصلی به وسیله جوش محکم می کنیم.

باتوجه به ساختار سقفهای طاق ضربی، احتمال فشار آمدن به تیرآهن در وسط دهانه ها و زیاد شدن فاصله بین آنها، امکان فروریختن آجرها وجود خواهد داشت، لذا جهت جلوگیری از این امر، تیرآهن ها از بالا به وسیله جوش با میلگرد حداقل نمره 10 به یکدیگر متصل می شوند. به این میلگرد ا میل مهار گفته می شود.

آجر چینی سقف
پس از پایان مرحله تیرریزی، نوبت به اجرای سقف با استفاده از آجرفشاری و ملات گچ و خاک به صورت قوس دار می رسد. باید در هنگام نصب آجرها به این نکات نیز توجه داشت که، آجرها نباید خام باشد و تنها قبل از استفاده جهت زنجاب کردن داخل آب قرارداده شود. نسبت خاک به گچ مصرفی در ملات به میزان یک به دو باشد.

قبل از قراردادن اولین آجر، جهت اتصال کامل آجر به تیرآهن ملات را داخل تیرآهن قرارداده و سپس اولین آجر به آن چسبانده شود. همه دهانه های سقف به صورت همزمان و در کنار هم آجر چینی شود تا فشار آجرها موجب باز شدن دهانه های کناری نشود. ارتفاع قوس در دهانه های یک متری بین 2 الی 4 سانتیمتر در نظر گرفته شود و آجرچینی تا انتهای دهانه ها با همین منوال ادامه یابد.

بعد از چیدن هر چند ردیف آجر، دوغاب گچی ساخته شود و از زیر و رو، منافذ بین آجرها کاملا پر شود تا سقف قبل از تکمیل شدن دارای استحکام اولیه باشد. رگ انتهایی آجرها کاملا به کلاف روی دیوار یا سازه نشیمن تیرهای فرعی قفل شود. پس از پایان آجرچینی، حد فاصل آجرها با تیرآهن از بالای سقف با ملات کاملا پر شود تا از حرکت سقف جلوگیری بعمل آید.

نصب میلگرد کلاف

سقفهای طاق ضربی به دلیل نداشتن صلبیت کافی، دارای لرزش شدید حتی هنگام راه رفتن روی آن است. بدین منظور قبل از اجرای کفسازی، به وسیله میلگرد با حداقل نمره 10، به صورت ضربدری تیرآهن های سقف را توسط جوش به یکدیگر متصل می نمایند تا به میزان قابل قبولی صلبیت سقف را افزایش دهند. در صورت عدم حصول نتیجه بعد از اجرای این کلافو وجود لرزش در سقف، می توان از ملاتهای ماسه سیمان نیز جهت افزایش استحکام سقف کمک گرفت. فقط باید توجه داشت این ملات می تواند موجب سنگین شدن سقف گردد.