انواع فرآورده های چوبی

قطعا تا کنون واژه های زیادی از فرآورده های متنوع چوبی، به گوشتان رسیده است که مهم ترین و پر تکرار ترین آن در میان عامه مردم، تخت سه لا، نئوپان، ام دی اف و... می باشد که متناسب با نحوه ی تولید و البته میزان تراکمشان به محصولات لایه ای، خرده ای و فیبری معروف هستند. تنوع بالا در رنگ و طرح، همچنین سازگاری با طبیعت ازجمله علت های محبوبیت فرآورده های چوب های مصنوعی است.

می دانیم که چوب از قدیمی ترین مصالحی است که در اختیار بشر قرار گرفته و الوارهای چوبی به عنوان ماده اولیه همراه با آجر در ساختمان سازی استفاده می شده است.با گذشت زمان مصرف چوب علاقمندان بیشتری در حوزه تولید مصنوعات دستی پیدا کرد و احساس نیاز به محصولات متنوع و سازگار با محیط موجب شد که تولید فرآورده های چوبی و معروف ترین آن MDF و لترون در دستور کار فعالان صنعت چوب قرار بگیرد که در واقع می توان گفت که این فرآورده ها توانستند صنعت چوب را با تحولی شگرف روبرو و از فضای سنتی و محدودیتهای فراوان آن رهایی بخشیده و وارد دنیای مدرن، همراه با کیفیت و کارایی متفاوت تر کنند. این تنوع در ساختار، رنگ، طرح و همچنین سازگاری با طبیعت بسیار ملموس است.

1- صفحات فشرده لایه ای

تخته چندلایی یکی از مشتقات چوب است که در اکثر صنایع قابل مصرف می باشد. این محصول همه کاره و بسیار قابل اعتماد است زیرا از لایه های نازک چوب ساخته شده و چون این لایه ها یکدیگر را تقویت می نمایند بسیار مقاوم هستند. برای ساخت این فرآورده، ابتدا الوارهای تنه درختان رابه لایه های نازک چوبی تبدیل کرده و سپس تحت فشار و دمای بالا با چسب هایی که مربوط به این صنعت می شود به هم می چسبانند تا یک ورق مسطح ضخیم قوی و انعطاف پذیر تولید شود.

تخته های چند لایه با تعداد لایه های فرد ساخته می شوند که ناز کترین آن 3 لایه و با توجه به نوع کاربرد آنها 9، 7، 5 و... لایه هم ساخته می شوند. برای ساخت این نوع تخته، هر لایه را برخلاف سمت رگه های لایه قبلی و عمود بر هم می چسبانند که این کار استحکام تخته را بسیار زیاد می کند.

بعضی از تخته های سه لایی از چوب در ختان سخت چوبی همچون توس ماهون غان راش تولید می شوند که برای اهداف صنایعی همچون کشتی سازی هواپیما سازی ساختمان کاربرد دارد و بعضی دیگر از چوب درختانی مثل صنوبر سدر کاج و.. تولید می شوند که در صنایعی همچون صنعت مبلمان بسته بندی(ساخت جعبه)قرقره های صنعتی و.. استفاده می شود.

2- صفحات فشرده خرده ای 

در پایان سال های 1940 میلادی در آلمان عملا چوب کافی برای ساخت تخته های چند لایی مقرون به صرفه وجود نداشت از این رو نئوپان توسط Max Himmelheber مخترع آلمانی، د ر یک کارخانه صنعت و کاغذ و لاک اختراع شد که جایگزین تخته های چند لایی شد.اولین قطعه نئوپان در زمان جنگ جهانی دوم در کارخانه ای واقع در برمن  آلمان ساخته شد.

در ساخت این تخته از مواد زائدی مانند تراشه های چوب و خاک اره استفاده شده بود که توسط یک آسیاب چکشی به تراشه های ریز تری تبدیل شده تا بتواند از یک صفحه مخصوص عبور کند سپس با یک رزین فنلی مخلوط شده و به نئوپان تبدیل می شد. بیشتر تولید کنندگان دیگر تخته خرده چوب نیز از همین روش استفاده می کردند هرچند که نوع رزین مصرفی آنها متفاوت بود.

3- فرآورده های فیبری چوب

صنعت فیبر یکی از صنایع نسبتا جدید در زمینه صنایع چوب است، به طوری که تخته فیبر نخستین بار به عنوان یکی از محصولات فرعی صنعت کاغذ توسعه پیدا کرد که علت آن هم تلاش هایی در جهت یافتن کاربردی مناسب برای حجم قابل توجهی از زواید خمیر کاغذ بود که سرانجام در سال 1898 منجر به ایجاد یک کارخانه تولید تخته فیبر عایق در انگلستان شد.

اولین کارخانه ام دی اف در سال 1965 در شهر دپوزیت ایالت نیویورک ساخته شد که محصول خود را با نام تجاری به بازار عرضه کرد. بعد از آن به دلیل تحولی که این صنعت در استفاده از ضایعات چوبی ایجاد کرد، بسیار گسترش یافت. به طوری که امروزه حتی بازار سایر اوراق فشرده چوبی نظیر تخته خرده چوب و… را تحت تأثیر قرار داده است.

اولین کارخانجات تخته فیبر ایران در دهه 1340با نام فیبر رویال در بندر انزلی و فیبر بابلسر به بهره برداری رسیدند. نخستین کارخانه تولید ام دی اف ایران در بهار 1383 با نام صنایع چوب خزر به بهره برداری رسید.
اما امروزه بیشتر نیاز بازار از طریق واردات تامین می شود و عمدتا از کشورهای ترکیه, اندونزی, روسیه, اسپانیا, ایتالیا, آلمان, اتریش, فنلاند, و … وارد می شوند.

البته محصولات ترکیه و اندونزی به علت قیمت کمتر نسبت به سایرین و کیفیت نسبتا قابل قبول طرفداران بیشتری در بازار فعلی ایران دارند ام دی اف وارداتی به هر دو صورت خام و روکش شده می باشد و به صورت مسطح در ساخت مبلمان اداری، کابینت، تزئینات داخلی چوبی کاربرد فراوان دارد.

انواع محصولات فیبری

تخته فیبرها از عناصر کشیده و باریک چوبی با سایر الیاف غیر چوبی و مواد لیگنوسلولزی، نظیر ساقه گندم و ساقه ذرت و ساقه نیشکر که الیاف آنها به صورت خمیر در آمده و از طریق فشردن، تداخل و اتصال بین الیاف لیگنین چوب یا با افزودن چسب های مصنوعی به دست می آید. تخته فیبرها بر حسب دانسیته به سه دسته تخته فیبر سبک یا عایقLDF، تخته فیبر نیمه سختMDF، و تخته فیبر سخت HDF تقسیم می شوند.

ام دی اف

ام دی اف MDF، با تراکم متوسط و جرم حجمی بین 500 تا 800 کیلوگرم بر متر مکعب، محصولی بر پایه چوب و از الیاف و ضایعات چوب های نرم مثل درخت کاج است که به رزین آغشته و تحت تآثیر گرما و فشار به هم چسبیده می شود. علاوه برچوب، تفاله نیشکر یا باگاس و تراشه های رنده شده و یا خاک اره را می توان از عمده ترین و مهم ترین ماده اولیه این صنعت محسوب نمود.

امروزه علاوه بر چوب های نرم از دیگر مواد نظیر ساقه غلات، برنج، نی، نیشکر، چوبها و کاغذهای غیر قابل مصرف و … برای تهیه تخته صنعتی استفاده می شود. اما ام دی اف تولیدی از چوب دارای کیفیت بهتری از سایر انواع ان می باشد.عمده ترین ماده شیمیایی که در این صنعت استفاده می شود، رزین یا چسب می باشد که نقش را ایفا می نماید به عبارت دیگر متداولترین رزین قابل استفاده، فنل - فرم آلدئید و اوره فرم آلدئید می باشد که متناسب با کاربرد محصول نهایی مقدار استفاده از این رزین نیز تغییر می کند.

این محصول ضمن دارا بودن خواص شبیه سایر اوراق فشرده چوبی دارای برخی خواص برتر نیز می باشد که باعث ارتقاء بازار آن در بین سایر اوراق فشرده چوبی مانند تخته خرده چوب (نئوپان)، تخته لایه، و... شده است. در واقع این محصول ابتدا به عنوان جایگزین اوراق فشرده چوبی مطرح بوده و سپس در کاربردهای جایگزین چوب نیز بکار رفته است و در حال حاضر دامنه کاربردهای آن روز به روز در حال افزایش است.

2- اچ دی اف

اچ دی اف یا تخته فیبر با دانسیته بالا است که از الیاف چوب یا گیاهان دیگر ساخته شده است و تمام خصوصیات مثبت ام دی اف معمولی در این نوع تخته ها به اضافه استحکام طولانی تر و تغییر ابعاد کمتر در اثر رطوبت موجود است که با اضافه کردن ماده ای بنام اوره فرمالدئید یا دیگر رزین های مصنوعی با حرارت مناسب و تحت فشار تولید می شود. 

به دلیل چگالی بالاتر این محصول، قابلیت ماشینکاری آن نسبت به سایر انواع فیبر بهبود یافته و ازخواص فیزیکی و مکانیکی بهتری برخوردار می باشد.آمریکا٬ کانادا و چین از تولید کنندگان مهم اچ دی اف درجهان بشمار می روند.کارکردهایی که می توان برای اچ دی اف های ضد آب در نظر گرفت، می تواند شامل موارد زیر باشد:

• کابینت های حمام، کابینت های آشپزخانه، کف پوش ها، تخته های پنجره، پروفیل های دو جداره درب و پنجره، تخته های قرنیز
• تخته های راه پله- پروفیل ها و دیگر قطعه های دکوری- تابلو هایی که تقریبا در نقاط مرطوب قرار می گیرند.

در محل هایی که به صورت متناوب تماس با آب وجود دارد مثل آشپزخانه یا حمام، باید در روکش کردن این تخته ها به خصوص لبه های آن دقت زیادی اعمال شود.این محصول در نمای خارجی و داخلی ساختمان ها، تزئینات داخلی اتومبیل و صنایع الکترونیک کاربرد دارد.